Artykuły

29 listopada o godz. 18 w Instytucie Kultury Miejskiej odbędzie się kolejna debata z cyklu "Mapa i terytorium", poprzedzająca Kongres Kultury Pomorskiej, który zaplanowano na wiosnę 2017 roku.

Trudno było sobie kiedyś wyobrazić świat kultury i sztuki bez krytyki artystycznej. To niezbędne ogniwo w przepływie idei pełniło różne funkcje, ale zawsze było ważne. Krytyk był pośrednikiem między twórcą a odbiorcą, kreował prądy, trendy i mody. Pomagał w odbiorze, bo był znawcą i autorytetem. Odróżniał ziarna od plew, bo po prostu znał się na rzeczy.

Krytycy kierowali się zasadami, nie wchodzili w niebezpieczne relacje z ocenianymi, bo nie wypadało. Byli punktami odniesienia dla twórców, odbiorców i władzy. Najwybitniejsi byli odważni i samotni.

Kiedyś krytycy francuskiego Cahiers du Cinéma całą grupą przeszli na "drugą stronę". Stali się reżyserami filmowymi i dokonali rewolucji w sztuce filmowej - tak powstała francuska "nowa fala". Do dziś producenci z drżeniem biorą do ręki poniedziałkowe wydanie Variety, bo wiedzą, że recenzja zamieszczona w tym piśmie może zadecydować o losie ich filmu.

Przemiany ustrojowe i społeczne w Polsce spowodowały ogromne zawirowania w świecie idei i wartości. Jaką rolę pełni dziś krytyka artystyczna? W jakiej jest kondycji? Komu jest dzisiaj potrzebna, komu najbardziej? Czy kondycja krytyki artystycznej na Pomorzu jest wyjątkowa czy nie odbiega od innych regionów?

W poczuciu, że krytyka artystyczna jest w kryzysie, ale również w przeświadczeniu, że jest niezbędna, zapraszamy na debatę z udziałem krytyków pomorskich i ogólnopolskich. Odpowiadając na pytanie zawarte w tytule debaty, zastanowimy się także nad możliwościami poprawy sytuacji, która po prostu niszczy kulturę i sztukę.

Zaproszeni goście:

Anna Chęćka-Gotkowicz (Uniwersytet Gdański), Joanna Puzyna-Chojka (Uniwersytet Gdański), Zbigniew Mańkowski (ASP), Maciej Nowak (Teatr Polski w Poznaniu), Jarosław Zalesiński (Dziennik Bałtycki).

Organizatorzy: Fundacja Pomysłodalnia, Instytut Kultury Miejskiej

Patroni medialni: Dziennik Bałtycki, Nasze Miasto, e-teatr.pl, ngo.pl, Pomorze Kultury, Gazeta Świętojańska.

***

Anna Chęćka-Gotkowicz

Doktor habilitowany filozofii, pracuje w Zakładzie Estetyki i Filozofii Kultury Uniwersytetu Gdańskiego na stanowisku profesora nadzwyczajnego. Ukończyła także studia pianistyczne w Akademii Muzycznej w Gdańsku, jako stypendystka Rządu Francuskiego studiowała w Paryżu w klasie Bernarda Ringeissena. Zajmuje się estetyką muzyczną, filozofią sztuki oraz krytyką artystyczną. W 2008 r. ukazała się jej książka Dysonanse krytyki. O ocenie wykonania dzieła muzycznego, a w 2012 książka Ucho i umysł. Szkice o doświadczaniu muzyki (wyd. słowo/obraz terytoria). Publikowała m.in. w "Estetyce i Krytyce", "Sztuce i Filozofii", w zeszytach "Punkt po Punkcie" (tom "Dusza" ukazał się wraz z płytą CD z muzyką fortepianową w jej wykonaniu). Była jurorem pierwszego konkursu polskiej krytyki muzycznej "Kropka" w 2015 roku. Współpracuje z "Ruchem Muzycznym" i z portalem "Meakultura".

-

Joanna Puzyna-Chojka

Teatrolog, krytyk teatralny, animator kultury, nauczyciel akademicki. Była kierownikiem literackim Teatru Muzycznego w Gdyni, Teatru im. Wojciecha Bogusławskiego w Kaliszu i Teatru Miejskiego im. Witolda Gombrowicza w Gdyni, a także kierownikiem literackim i selekcjonerem Kaliskich Spotkań Teatralnych, kierownikiem literackim (2006-2008) i dyrektorem programowym (2009) Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych R@Port w Gdyni. Współtworzyła również projekt Gdyńskiej Nagrody Dramaturgicznej. Publikowała m.in. na łamach "Teatru", "Dialogu", "Didaskaliów", "Notatnika Teatralnego", a także "Tygodnika Powszechnego" i trójmiejskiego dodatku "Gazety Wyborczej". Obecnie jest członkiem redakcji ogólnopolskiego portalu teatralny.pl oraz dyrektorem programowym Festiwalu Nowego Teatru w Rzeszowie. Pracuje jako adiunkt w Katedrze Kultury i Sztuki na Uniwersytecie Gdańskim. Badawczo zajmuje się przede wszystkim najnowszą polską dramaturgią, teatrem dokumentalnym i różnymi odmianami realizmu teatralnego. Autorka książki "Gra o zbawienie. O dramatach Tadeusza Słobodzianka".

-

Zbigniew Mańkowski

Ur. 25 lipca 1969 r. w Skrwilnie, mieszka w Gdańsku; doktor nauk humanistycznych; adiunkt w Zakładzie Nauk Humanistycznych Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku, gdzie prowadzi ze studentami interdyscyplinarne zajęcia łączące obszary sztuk wizualnych w kontekście filozofii, literatury, historii idei i nauk społecznych. Autor monografii "Widzieć prawdę. Józefa Czapskiego filozofia twórczej egzystencji" ( Słowo/ Obraz Terytoria, Gdańsk 2005). W innych pracach rozwija, zapoczątkowane w książce o Czapskim, kwestie związków literatury i sztuki ("Uwierzyliśmy zbyt łatwo, że piękno nie ocala"); podejmuje tematy współistnienia literatury, sztuki i życia społecznego ("Wy-twarzanie społeczeństwa w literaturze - na podstawie współczesnej prozy polskiej"). W swoich analizach badawczych i esejach odwołuje się do filozofii rozumienia i humanistyki łączącej, m.in. estetykę, filozofię, historię idei oraz sztuki wizualne ("Cielesność performatywna. Performatywność cielesna. Ciało w sztuce performansu"; "Myśląc o obrazach Włodzimierza Łajminga"). W ostatnich pracach rozwija koncepcję "refleksyjności estetycznej", odnosząc ją do działalności mimetycznej, do doświadczeń związanych ze zmysłami (Refleksyjne źródła nowoczesnej sztuki. Lektura pism estetycznych Baudelaire'a), czy zagadnień dotyczących kwestii artystycznych (Czapskiego refleksyjność estetyczna) i badania teoretycznego i poznawczego potencjału refleksyjności krytycznej (Emocje krytyka. Refleksyjne spojrzenie na kilka aspektów narracji krytycznej) oraz głównie artystyczno-estetycznych aspektów pisarstwa Czesława Miłosza (w zaawansowaniu książka pod roboczym tytułem "Refleksyjność estetyczna pisarstwa Czesława Miłosza").

-

Maciej Nowak

Animator kultury. Krytyk teatralny i kulinarny, dziennikarz telewizyjny, publicysta. Recenzent teatralny m.in. "Sztandaru Młodych" i miesięcznika "Teatr" (1983-1987), redaktor "Pamiętnika Teatralnego" (1988-1989). Twórca i redaktor naczelny "Gońca Teatralnego" (1990-1992), "Ruchu Teatralnego" (1994-2006) oraz wortalu e-teatr.pl (2003-2013). Dyrektor Centrum Edukacji Teatralnej w Gdańsku (1991-2012) oraz Nadbałtyckiego Centrum Kultury (1993-2000). Kierownik działu kultury "Gazety Wyborczej" (1997-2000) oraz dyrektor naczelny i artystyczny Teatru Wybrzeże (2000-2006), który w tym czasie stał się jedną z najżywiej komentowanych polskich scen. Twórca i dyrektor Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa Raszewskiego (2003-2013).

Od 1995 roku publikuje na łamach "Gazety Wyborczej", prowadzi rubrykę kulinarną w stołecznym dodatku "Co Jest Grane? ". W programie Dzień dobry TVN prowadził cotygodniowy cykl "Podróżnik kulinarny" (2007-2013), a w TVP2 program Wszystko o kulturze (2011-2014). Od 2013 juror programu Top Chef w Polsacie. Od 2014, w Polskim Radio RDC, współprowadzi "Homolobby", a w Programie II Polskiego Radia cykl rozmów o 250-leciu teatru publicznego. Narrator serialu historycznego "250 minut teatru polskiego" dla TVP1. Publikował m.in. w Krytyce Politycznej, "Przekroju", "Rzeczpospolitej", autor licznych artykułów o historii teatru wydanych w tomach posesyjnych. W 2015 wydawnictwo Czarne opublikowało wywiad-rzekę "Maciej Nowak. Mnie nie ma".

W 2008 przez tygodnik "Polityka" uznany za najbardziej wpływową postać polskiego teatru. Laureat m.in. Nagrody Artystycznej Młodych im. Stanisława Wyspiańskiego (1990) i Medalu Gloria Artis (2005). Od września 2015 Zastępca dyrektora do spraw artystycznych w Teatrze Polskim w Poznaniu.

--

Jarosław Zalesiński

Dziennikarz, literat, działacz oświatowy. W 1978 absolwent VII Liceum Ogólnokształcącego w Gdańsku, w 1984 Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu Gdańskiego. Po ukończeniu studiów pracował jako nauczyciel w V Liceum Ogólnokształcącym w Gdańsku (1984-1987) oraz w Zespole Szkół Ogólnokształcących nr 5 w Gdańsku (1987-1989). Redaktor podziemnego pisma nauczycielskiego "Wiatr od Morza" (styczeń 1988 - wrzesień 1989). Współzałożyciel pierwszej powstałej w Gdańsku po zmianach politycznych niepublicznej szkoły ponadpodstawowej: Gdańskiego Liceum Autonomicznego, działającego od 1989 roku. Od lipca 1989 członek Rady Gdańskiej Fundacji Oświatowej. Od sierpnia 1989 do maja 1990 pracownik Krajowej Komisji Wykonawczej Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego "Solidarność". Od czerwca 1990 członek zespołu redakcyjnego tygodnika katolickiego "Młoda Polska". W końcowym okresie jego ukazywania się - sekretarz redakcji. Po zawieszeniu czasopisma w czerwcu 1991 przeszedł do zespołu "Tygodnika Gdańskiego" na stanowisko zastępcy sekretarza redakcji. W 1992 roku podjął pracę w gdańskim Radiu Plus. W zespole tej rozgłośni pracował do 1998. Od 1998 dziennikarz "Dziennika Bałtyckiego". Członek Rady Kultury przy Prezydencie Miasta Gdańska od chwili jej powstania. Autor tomów poetyckich: Wiersze i zdania (1994, nagroda wojewody gdańskiego za debiut, wyróżnienie w Konkursie o Nagrodę Poetycką im. Kazimiery Iłłakowiczówny), Wiersze i ślady (1997, druk jako wyróżnienie w I Konkursie im. X. Józefa Baki), Wiersze i okolice (1997, nagroda Gdańskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuki), Wiersze poprzednie i ostatnie (2009, nagroda Fundacji im. Ks. Janusza St. Pasierba oraz Gdańskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuki), Wiersze ponowne (2012, nominacja do Śląskiego Wawrzynu Literackiego oraz do Nagrody Poetyckiej im. K.I. Gałczyńskiego "Orfeusz"). Wiersze i teksty krytyczne zamieszczał m.in. w "Arcanach", "Blizie", "Frondzie", "Przeglądzie Politycznym", "Toposie", "Twórczości", "Więzi", "Wyspie". Stały współpracownik miesięcznika "Teatr". za: gedanopedia.pl

***

Debata: Komu dzisiaj potrzebna jest krytyka artystyczna?

Instytut Kultury Miejskiej, ul. Długi Targ 39/40, Gdańsk

29 listopada 2016, godz. 18.00

Wstęp wolny