Artykuły

Na warsztacie łódz­kiego studia filmów kukiełkowych zna­lazła się tym razem groteska o tematyce cyrkowej. Reżyser Włodzi­mierz Haupe, twórca "Ba­śni o Janosiku", realizuje film kukiełkowy według scenariusza Ryszarda Brudzyńskiego, satyryka i au­tora sztuk dla teatru lalek. Treścią filmu są perypetie pięciorga dzieci różnych ras, rozgrywające się na terenie cyrku oraz... na Księżycu.

O jednym z poprzednich filmów Haupego, "Wawrzyńcowym sadzie", po­wiedziano m. in., że nuży dydaktyzmem.

- Mam nadzieję, że w "Cyrku" tego nie będzie - mówi reżyser Haupe. - Staraliśmy się, aby morał filmu był przejrzysty przy zachowaniu pełnej atrak­cyjności fabuły, aby dać dużo wesołej rozrywki. Nasz zespół realizatorski pragnie sięgać nie tylko po coraz to nowe tematy, ale i po nowe środki wyrazu, w wyniku czego "Cyrk" różni się znacznie od na­szych poprzednich filmów. Jest to film pozbawiony całkowicie dialogów i ko­mentarza, film o szybkim tempie akcji i wreszcie film, na którym chcemy, by widz emocjonował się i śmiał. Nie znaczy to na­turalnie, że wysiłki scena­rzysty i realizatorów skie­rowane są wyłącznie na efekty, które umożliwia tło cyrkowe, pomnożone o tricki filmu kukiełkowego. Owszem - nie zrezygno­waliśmy z tych efektów po to jednak, żeby główny nurt fabularny filmu, doty­kający spraw bynajmniej dla młodocianego widza niebłahych, uczynić atrak­cyjnym w odbiorze.

Twórca opracowania stro­ny plastycznej filmu - Halina Bielińska, postawi­ła sobie ambitne zadanie nowych rozwiązań kolory­stycznych i form lalek.

W zakresie koloru wysi­łek Bielińskiej poszedł w kierunku stworzenia no­wej gamy barwnej, której zasadniczą cechą w obra­zie są tonowane tła, po to, aby tym wyraziściej za­grał kolorystycznie pierw­szy plan i aby zaznaczyć głębokość scenerii.

W opracowaniu lalek chodziło przede wszystkim o stworzenie takiego ich typu, który umożliwiłby postaciom filmu odtworze­nie ludzkich wzruszeń w groteskowej formie. W przełożeniu na obraz znaczy to, że lalki "Cyrku" mają za zadanie grać swo­je role nie przestając być lalkami. Niełatwa to rola, jeżeli zważyć, że film jest bez dialogów.

Specyficzne, niejako zam­knięte tło cyrku jak rów­nież sceny "plenerowe", między innymi podróż na Księżyc - przysporzyły operatorowi filmu Jerze­mu Kotowskiemu sporo pracy. Charakterystyczną cechą tej pracy był nie­mal nieustanny ruch ka­mery na planie, co pozwo­liło uzyskać płynną zmien­ność obrazów i dynamikę zdjęć. Nowością w naszym filmie kukiełkowym było zastosowanie tylnej pro­jekcji w scenie telewi­zji, przedstawiającej czwo­ro bohaterów szukających przez telewizor piątego - Murzynka, który poszybo­wał na Księżyc.

Ten międzyplanetarny lot (na oszczepie) dał realiza­torom niejedno doświad­czenie. Ciekawym tech­nicznie zadaniem było tu takie pokazanie lotu Mu­rzynka, aby nie można by­ło dostrzec, w jaki sposób lalka została wprawiona w ruch w powietrzu. Za­danie zostało wykonane, jednakże jak i czym Mu­rzynek został podciągnięty do góry na tle nieba i de­koracji miejskich, namalo­wanych na szkle odpo­wiednio podświetlonym, pozostawiają realizatorzy do wykrycia widzom, gdy film wejdzie na ekrany.

Film jest na ukończeniu, trwa obecnie ostatnia pra­ca nad montażem i udźwiękowieniem. Ilustracja mu­zyczna, skomponowana przez Zbigniewa Turskiego, została nagrana jeszcze przed okresem zdjęciowym.

"Cyrk" jest pierwszym filmem kukiełkowym, na­kręconym w nowej hali Oddziału Filmów Kukieł­kowych w Tuszynie pod Łodzią,

Na zakończenie warto wspomnieć, że fragmenty "Cyrku" oglądali już w czasie swego pobytu w Ło­dzi filmowcy radzieccy. S. Jutkiewicz i M. Papawa, oceniając bardzo do­datnio widziany materiał.

O planach na najbliższa przyszłość reż. Haupe mó­wi powściągliwie, nie tai jednak, że najbardziej nęci go jako temat do filmu "Dziadek do orzechów" E. T. A. Hoffmanna z mu­zyką Piotra Czajkowskiego.