Artykuły

Założony w 1968 roku i ukazujący się co miesiąc w objętości 48 stron, "Szinház" jest (a raczej był) najbardziej prestiżowym węgierskim czasopismem teatralnym.

Jego założycielem i wydawcą była organizacja pozarządowa oraz organizacja pożytku publicznego Fundacja Teatralna (Színház Alapítvány Közhasznúszervezet). Pismo skupiało się głównie na teatrze współczesnym - rodzimym i światowym - z uwzględnieniem teorii dramatu i teorii sztuk scenicznych. Do czasu transformacji ustrojowej w 1990 roku stanowiło dla węgierskich czytelników jedyne źródło informacji o międzynarodowym życiu teatralnym.

W ostatniej dekadzie, podobnie jak większość węgierskich niezależnych organizacji kulturalnych, pismo funkcjonowało dzięki grantom przyznawanym na zasadzie konkursu przez Węgierski Fundusz na rzecz Kultury. W ostatnich latach cięcia budżetowe i decyzje o charakterze politycznym dotknęły węgierską scenę niezależną, a w 2016 roku nie oszczędziły również kwitnącego do tej pory sektora czasopism kulturalnych i literackich. Na mocy decyzji z kwietnia 2016 r. SZINHÁZ otrzymał zaledwie jedną trzecią swojego ubiegłorocznego budżetu z przeznaczeniem na zaledwie sześć numerów (do początku czerwca pieniądze z grantu nie wpłynęły jeszcze na konto).

W czerwcu 2016 r. ukazał się podwójny (a wręcz potrójny!) numer i na tym pismo zakończyło działalność. W związku z tym 8 czerwca br. w centrum sztuki współczesnej Jurányi odbyła się uroczystość, w której uczestniczyli, między innymi, Árpád Schilling, Tamás Ascher, Robert Alföldi, teatr Katona, a także młodzi przedstawiciele teatru niezależnego i sceny tanecznej. Dyskutowano o krytyce, wydawnictwach teatralnych i finansowaniu kultury.

Ostatni, obszerny numer SZINHÁZ-u podejmuje między innymi takie tematy: co pojęcie interesu publicznego oznacza dla węgierskiego teatru; tajni agenci - na scenie i w życiu; TIE we współczesnych przedstawieniach tanecznych; międzynarodowy festiwal MITEM w Teatrze Narodowym; scena międzynarodowa - Peter Brook, Jerome Bel, Frank Castorf; premiery teatralne i książkowe oraz wywiady.

Do widzenia (na jakiś czas)

SZINHAZ będzie nadal przyglądać się teatrowi węgierskiemu na swojej stronie: www.szinhaz.hu

Jeśli chcesz wesprzeć SZINHÁZ, napisz: szinhazalapitvany@gmail.com

***

O nas:

Zespół. Zarządzane przez Fundację Teatralną i jej sześciu kuratorów, mieszczące się w niewielkim biurze w centrum sztuki współczesnej Jurányi w Budapeszcie, pismo redagują (w wersji papierowej i internetowej) cztery osoby. Są to młodzi krytycy teatralni zatrudnieni na część etatu. Poprzedniego redaktora naczelnego Tamása Koltaia, który zmarł w 2015 roku, zastąpiła Andrea Tompa (redaktor naczelna od sierpnia 2015), która, oprócz działalności kuratoryjnej i krytycznej, jest również pisarką i badaczką (a także członkiem Rady Doradczej "Theater Magazine" wydawanego przez Yale School of Drama oraz byłą przewodniczącą Węgierskiego Stowarzyszenia Krytyków Teatralnych, do którego należy wraz z resztą zespołu). Zespół tworzą Noémi Herczog, doktorantka i młoda krytyczka, Andrea Rádai, krytyczka, tłumaczka i redaktorka, Csaba Králl, krytyk specjalizujący się w tańcu współczesnym i kurator. W ostatnim półroczu zespół redakcyjny postanowił zreformować swoje metody badawcze i rozumienie sztuki współczesnej. SZINHÁZ uważnie śledzi węgierską niezależną scenę teatralną.

Działalność. Założycielem magazynu jest Színház Alapítvány (Fundacja Teatralna), organizacja pożytku publicznego, zarejestrowana w Budapeszcie w 1968 r. (NIP: 19673776-2-43). Szinhaz.net, strona internetowa bieżącego projektu, to elektroniczna wersja SZÍNHÁZ. Obie wersje ukazują się tylko w języku węgierskim.

Własność. Rząd nie ma tytułu własności ani prawa głosu w obrębie organizacji. SZÍNHÁZ utrzymuje się z okazjonalnie otrzymywanych grantów węgierskich funduszy działających na rzecz kultury. W związku z tym, że Fundacja Teatralna jest organizacją pożytku publicznego, wszystkie nasze sprawozdania finansowe mają charakter jawny i są umieszczane na naszej stronie internetowej.

Struktura. Zespół składa się z czterech redaktorów, korektora, fotoedytora oraz grafika. Liczba współpracowników waha się między 20-25 w zależności od numeru.

Nakład. Miesięczny nakład wynosi 1 500 egzemplarzy; pismo ma ok. 500 prenumeratorów (zwroty nie przekraczają 100 numerów miesięcznie). Szinhaz.net, według googleanalytics, ma średnio 300-500 czytelników.

Budżet. 2012 - 55 895 EUR (17 500 000 HUF), 2013 - 59 590 EUR (18 652 000 HUF) , 2014 - 70 800 EUR (22 166 000 HUF).

W okresie 2012-2015 magazynowi przyznawano grant Węgierskiego Funduszu na rzecz Kultury (największy grant otrzymano w 2015 r. - 17 500 000 HUF). Na rok 2016 SZINHÁZ otrzymał 6 milionów HUF.

Węgierski Fundusz na rzecz Kultury. Budżet Węgierskiego Funduszu na rzecz Kultury w roku 2016 obcięto o jedną trzecią. Został on rozdysponowany na zasadzie konkursu w marcu i kwietniu 2016. Czasopisma, którym przyznano grant, otrzymają te pieniądze nie wcześniej niż w czerwcu br. Zarówno późne rozstrzygnięcie konkursu (przyznawanie grantów miało się rozpocząć jesienią ubiegłego roku) jak i szczupłość przyznanych środków zmuszają nas do zamknięcia magazynu. Sytuację pogarsza fakt, że MMA (Węgierska Akademia Sztuk, jawnie polityczna i prawicowa organizacja, kierowana przez György'a Feketego i wspierana przez rząd) uzyskała większy udział w podejmowaniu decyzji wydawanych przez Węgierski Fundusz na rzecz Kultury. Obecnie Ministerstwo i MMA mają dwie trzecie głosów, a organizacje zawodowe tylko jedną trzecią. Ostatnie sprawozdanie z działalności rządu zawiera projekt zlikwidowania Funduszu na rzecz Kultury jako niezależnej organizacji i przekształcenia go w jeden z departamentów w Ministerstwie Kultury, co zagrozi niezależności i przejrzystości działań tej organizacji.