Artykuły

Premiera spektaklu "Historyja o Chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim" - na podstawie XVI-wiecznego misterium Mikołaja z Wilkowiecka w reż. Piotra Tomaszuka - zakończy tegoroczny, VII festiwal Gorzkie żale/Nowe epifanie. Pokazy - 20 i 21 marca w warszawskim Teatrze Studio.

"Historyja o Chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim" powstała w 1570 roku i ukazała się w krakowskiej oficynie Floriana Unglera. Została spisana wierszem przez księdza Mikołaja z Wielkowiecka i opowiada historię Zmartwychwstania. Składa się z 6 części - przedstawia m.in. strażników u grobu, zstąpienie Chrystusa do Piekieł i Ostatnią Wieczerzę. Ponad połowa części utworu jest powtórzeniem tekstu biblijnego, reszta wyrasta z tekstów średniowiecznych. Prologus, który rozpoczyna utwór, objaśnia porządek i charakter widowiska. W adaptacji reżysera Piotra Tomaszuka tę rolę pełni wikary ze współczesnej parafii na podlaskiej wsi, który postanawia wystawić misterium wraz z parafianami.

Utwór była wystawiany wcześniej m.in. przez Leona Schillera (Warszawa 1923), Kazimierza Dejmka (Łódź 1961, Warszawa 1962, Kraków 1976), Zbigniewa Bogdańskiego (Gdańsk 1963, Gdynia 1983) i Aleksandra Strokowskiego (Wrocław 1963). Autor nowej adaptacji - reżyser Piotr Tomaszuk - postanowił jednak zerwać z wielokrotnie podejmowanym na scenie dramaturgicznym konceptem Dejmka. Jak powiedział, widzowie zobaczą misterium "w zupełnie nowym opracowaniu".

- Odwołanie się do tradycji teatralnej było dla mnie oczywiste. "Historyję..." zrealizowałem jednak z niejaką przewrotnością. Sięgnąłem po tradycję Tadeusza Kantora, odwołałem się do jego stylistyki i pojęć ze świata, który sam Kantor definiował jako teatr śmierci. Wydawało mi się, że to historia Pasji i Zmartwychwstania, czyli teatrum śmierci, które rozgrywa się na poziomie samego tekstu, jest wymarzone żeby otworzyć je metodą teatru Kantora - skomentował.

- Nie unowocześniłem tego tekstu, poddałem tylko niewielkim modyfikacjom jego przebieg dramatyczny. Starałem się być możliwie wierny autorowi w przekonaniu, że tekst, który przetrwał tak solidną próbę czasu, ma coś w sobie - wyjaśnił także. - "Historyja o Chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim" jest przecież jednym z zabytków polskiego piśmiennictwa teatralnego. Erudycja humanistyczna i teatralna autora sprawiła, że ten z niezwykłym wyczuciem dramaturgii scenicznej łączył wątki i przeprowadził akcję widowiska z jednego zdarzenia ku drugiemu. Jestem zachwycony tym, z jak ogromnym wyczuciem sceny pisał go autor i jak ten tekst sprawdza się teatralnie - dodał.

Premiera przedstawienia kończy cykl teatralny na festiwalu Gorzkie żale/Nowe epifanie. Twórcy zaproszeni do stworzenia spektakli w ramach wydarzenia - w tym także Natalia Korczakowska, która dla spektaklu "Wyznawca" połączyła staropolski dialog pasyjny "O ofiarowaniu Izaaka" z filmem "Fanatyk" - mieli dowolność w wyborze tekstów.

Przedstawienie będzie można zobaczyć 20 i 21 marca. Niedzielny pokaz będzie także transmitowany na antenie TVP Kultura.

Spektakl powstał jako produkcja istniejącego od 25 lat offowego Teatru Wierszalin. Występują w nim: Rafał Gąsowski, Dariusz Matys, Mateusz Krzyżewski, Monika Kwiatkowska, Sylwia Nowak, Bartłomiej Olszewski i Ewanjelista.

Organizatorem Festiwalu Gorzkie żale/Nowe epifanie jest Centrum Myśli Jana Pawła II.