Artykuły

Nowe filmy, seriale, spektakle, wystawy, książki, koncerty, czyli afisz zapowiedzi wydarzeń 2016 r. Tygodnika Polityka.

Mocny rok w kulturze

Bowie znów nowy. Kolumny muzyczne zdominuje zimą nowy album "Blackstar", czyli "*", zaplanowany na 69. urodziny Davida Bowiego. Już słyszeliśmy: to dość ambitna płyta, inspirowana twórczością Scotta Walkera, jazzem i awangardą, za drugą, poza autorem, główną postać mająca saksofonistę Donny'ego McCaslina. Ciekawsza niż album "The Next Day", sugeruje nowe otwarcie w i tak już różnorodnej twórczości wokalisty.

Premiera 8 stycznia

*

"Nienawistna Ósemka". Drugi w karierze Quentina Tarantino western i oczywiście kolejna przegadana, krwawa komedia. Skandal z wyciekiem scenariusza do internetu o mało co nie zakończył się zerwaniem produkcji. Film zbiera jednak umiarkowanie entuzjastyczne recenzje, co jednak nie powinno zniechęcić fanów kultowego reżysera.

Premiera 8 stycznia

*

Europejska Stolica Kultury. Cały oddzielny program wydarzeń kulturalnych będzie ubarwiał ten rok mieszkańcom Wrocławia i San Sebastian. Do Wrocławia mamy bliżej, dlatego właśnie tamtejszy program ESK omawiamy szerzej na s. 126. Na początek m.in. koncert muzyki lannisa Xenakisa.

Weekend otwarcia ESK: 15-17 stycznia

*

"Syn Szawła". Film w reż. Laszló Nemesa. Sensacyjny zdobywca Grand Prix w Cannes oraz wielu innych nagród wydaje się oscarowym pewniakiem w kategorii najlepszy nieanglojęzyczny film roku. Nigdy wcześniej kino nie zdobyło się na tak autorski i bezkompromisowy obraz zagłady w Auschwitz. Wyczyn tym bardziej niezwykły, że dokonał go młody, pochodzący z Węgier, reżyser debiutant.

Premiera 22 stycznia

*

Z archiwum X, sezon 10. "Dobra wiadomość jest taka, że świat zrobił się przez ten czas dziwniejszy, więc to idealny moment, aby opowiedzieć te sześć historii"- mówił Chris Carter, twórca "Z archiwum X". Zaś dobra wiadomość dla widzów jest taka, że ponownie zobaczą Davida Duchovny'ego i Gillian Anderson w rolach agentów FBI tropiących zjawiska paranormalne i snujących spiskowe teorie. Więcej nas. 136.

Premiera 25 stycznia, F0X

*

"Zjawa". Nowy film w reż. Alejandro Gonzaleza Ińarritu. Niesamowita wizja podboju Dzikiego Zachodu ukazana oczami porzuconego na pastwę losu podróżnika. Di Caprio walczy o przetrwanie z Indianami, nielojalnymi kumplami, niedźwiedzicą oraz skutą lodem nieprzyjazną krainą. Niespełna rok po "Birdmanie" Ińarritu wraca z ogromnymi szansami na zgarnięcie kolejnej oscarowej puli nagród.

Premiera 29 stycznia

*

"Spotlight. Mały film" (reż. Tom McCarthy) o wielkiej sprawie, czyli czarny koń w wyścigu po oscarowe laury. Rzecz o dziennikarskim śledztwie, które ujawniło skandal pedofilski wśród katolickich księży w Bostonie w 2002 r. Seksafera wstrząsnęła Ameryką, a film już okrzyknięto współczesnym odpowiednikiem "Wszystkich ludzi prezydenta".

Premiera 5 lutego

*

"Vinyl". W najnowszym serialu HBO kulisy biznesu muzycznego w Nowym Jorku lat 70. odsłonią przed nami najwięksi z największych: Mick Jagger, Martin Scorsese i Terence Winter. Głównym bohaterem i przewodnikiem po świecie seksu, narkotyków i rodzących się punka, disco i hip-hopu jest szef wytwórni muzycznej Richie Finestra (Bobby Cannavale), który "próbuje ocalić swoją firmę i duszę, nie niszcząc wszystkich wokół". Znając HBO, spustoszenie będzie tym większe.

Premiera 15 lutego, HBO

*

Na pożegnanie. Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie żegna się z tymczasową siedzibą w tzw. Emilce. I na pożegnanie przygotowuje trzy równocześnie otwierane wystawy: "Chleb i róże","Po co wojny są na świecie"oraz "Nowe sposoby na spłatę starych długów". Będzie o kwestiach dla sztuki współczesnej najważniejszych: kim jest twórca, komu i jak służy, co życie czerpie ze sztuki itd.

Otwarcie 19 lutego

*

"Pokój". Niespodziewany zwycięzca festiwalu w Toronto. Niezależna irlandzko-kanadyjska produkcja filmowa w reż. Lenny'ego Abrahamsona o wychodzeniu z traumy więzionej przez pięć lat i gwałconej przez porywacza młodej kobiety, która urodziła mu dziecko. Fenomenalne studium psychopatologii z wielkimi rolami Brie Larson i JacobaTremblaya.

Premiera25 lutego

*

"Uncharted 4: Kres złodzieja". Cykl o przygodach Nathana Drake'a, szukającego po całym świecie archeologicznych skarbów, to najlepsze awanturnicze gry wideo w historii gatunku - i jak mało które zasługujące na miano interaktywnych filmów. Studio Naughty Dog, słynne także z dramatu "The Last of Us" - najlepszej gry 2013 r. - potrafi opowiadać jak mało kto. "Uncharted 4" będzie jednym z wydarzeń sezonu.

Premiera 18 marca

*

Festiwal Misteria Paschalia. Ostatnia edycja krakowskiej imprezy przygotowywana przez Filipa Berkowicza, twórcę jego obecnej formuły. Wybitni wykonawcy: Le Concert des Nations Jordiego Savalla, Concerto Italiano Rinalda Alessandriniego, Europa Galante Fabia Biondiego, Les Musiciens du Louvre-Grenoble Marca Minkow-skiego, Vox Luminis Lionela Meuniera i Accademia Byzantina Ottavia Dantone, a wśród nich Capella Cracoviensis Jana Tomasza Adamusa.

Początek festiwalu 21 marca

*

"Salome". Warszawska premiera opery Richarda Straussa w reż. Mariusza Trelińskiego. Koproducentem jest praskie Narodni Divadlo. Przypowieść biblijną reżyser uwspółcześnił, czyniąc z niej dramat rodzinny z kazirodztwem i pedofilią w tle, którego bohaterka tytułowa jest ofiarą. W Pradze, gdzie premiera już się odbyła, reakcje oscylowały między stwierdzeniem kontrowersyjności a entuzjazmem. Premiera 22 marca w Teatrze Wielkim-Operze Narodowej

*

"Smoleńsk". Przygotowywany bez wsparcia PISF długo oczekiwany film w reż. Antoniego Krauzego (patrz s. 132) o tragedii smoleńskiej ma być nowym "Człowiekiem z marmuru". Bohaterką jest niepokorna, odważna dziennikarka, wszczynająca prywatne śledztwo, mające wyjaśnić okoliczności lotniczej katastrofy. W rolach głównych Beata Fido, Ewa Dałkowska, Jerzy Zelnik, Redbad Klijnstra i Halina Łabonarska.

Premiera w marcu

*

"Dziady". Narodowy dramat polskiego Litwina albo litewskiego Polaka Adama Mickiewicza wystawi w Teatrze Narodowym gwiazda litewskiego teatru Eimuntas Nekrośius. Twórca widowisk monumentalnych, surowych i poetyckich jednocześnie. Jakie będą litewskie "Dziady"z polską obsadą?

Premiera w marcu, Teatr Narodowy w Warszawie

*

"Wchodzi Oculus Rift".Z gogli pokazujących wirtualną rzeczywistość (Oculus Rift i HTC Vive) będzie można skorzystać w domu. Pojawią się w sprzedaży i będą kosztować kilkaset dolarów. Na ile zmienią sieć społecznościową (Oculusa kupił Facebook), dziennikarstwo informacyjne, produkcje hollywoodzkie czy wreszcie przemysł pornograficzny? Na razie z całą pewnością gogle VR przydadzą się w grach wideo.

Premiera rynkowa w pierwszym kwartale

*

Wraca Polish Jazz. Najsłynniejsza, historyczna seria płyt z polskim jazzem wydawana pod szyldem Polskich Nagrań miała już w ostatnich latach kilka wznowień. Teraz jednak szykuje się reedycja bardzo kompleksowa - poszczególne tytuły (łącznie jest ich 76, w 2016 r. pojawią się 24) ukazywać się będą wjednolitej, oryginalnej szacie graficznej, na CD i winylach.

Premiera w marcu

*

"Artyści". Jedni z najważniejszych twórców polskiego teatru polityczno-społecznego, duet dramaturgiczno-reżyserski Paweł Demirski i Monika Strzępka [na zdjęciu], pracują dla telewizji. Dla TVP2 nakręcili 8-odcinkową produkcję osadzoną w środowisku teatralnym. Zapowiadają (auto)portret na tle społeczno-obyczajowym współczesnej Polski. W sam raz dla telewizji narodowej.

Premiera wiosną, TVP2

*

"Scena Ciszy". Druga odsłona ludobójstwa w Indonezji w dokumencie Joshuy Oppenheimera, autora "Sceny zbrodni". Tym razem o tragedii opowiadają nie sprawcy, tylko ocalałe ofiary i ich najbliżsi. Dokument jest równie, jeśli nie bardziej, wstrząsający, przy czym zachowuje ten sam wysoki poziom artystyczny. Wielkie osiągnięcie i zapewnione miejsce w historii kina.

Premiera 22 kwietnia

*

Hans Zimmer W Polsce. Jeden z najważniejszych współczesnych kompozytorów filmowych pozazdrościł najwyraźniej długiej trasy Ennio Morricone (który notabene też przyjeżdża raz jeszcze do Polski w związku z ESK). Zimmer jest m.in. autorem muzyki do "Cienkiej czerwonej linii","Gladiatora","Rain Mana"i "Króla Lwa". Jego pierwszą pracą dla filmu była ścieżka do "Fuchy" Jerzego Skolimowskiego.

Początek trasy 30 kwietnia

*

"Księgi Jakubowe" w teatrze. Warszawski Teatr Powszechny wystawi adaptację monumentalnego, nagrodzonego Nike dzieła Olgi Tokarczuk. Spektakl, który uwypukli kobiece wątki obecne w powieści, wyreżyseruje Ewelina Marciniak. Świetna reżyserka, opinii publicznej znana dzięki reklamie, jaką jej "Śmierci i dziewczynie" z wrocławskiego Polskiego zapewnili minister kultury i Krucjata Różańcowa. Będzie powtórka?

Premiera 7 maja, Teatr Powszechny w Warszawie

*

Desant włoskiej sztuki. Nie tylko podwójny (Muzea Narodowe w Warszawie i Krakowie), nie tylko skoordynowany czasowo, ale nadto uderzający w naszą wrażliwość tą samą niezwykle efektywną bronią- renesansowym malarstwem. "Maria. Mater Misericordiae" nad Wawelem i "Renesans na północy Włoch" w stolicy to demonstracja sztuki pięknej i subtelnej oraz mnóstwo wielkich nazwisk, z Rafaelem na czele.

Obie wystawy czynne od czerwca

*

Koprodukcja Z MET. W warszawskim Teatrze Wielkim-Operze Narodowej kolejne wydarzenie - premiera "Tristana i Izoldy" Richarda Wagnera w reż. Mariusza Trelińskiego. Po raz pierwszy w historii Opera Narodowa wchodzi w koprodukcję z nowojorską Metropolitan Opera, gdzie premiera planowana jest na wrześniowe otwarcie sezonu. Koproducentami są również Festspielhaus Baden-Baden i National Centrę for the Performing Arts w Pekinie.

Premiera 12 czerwca

*

"Gdzie jest Dory?" To będzie następca "Gdzie jest Nemo?" jednego z najpopularniejszych filmów studia Pixar. Akcja toczy się sześć miesięcy po przygodzie Nemo i tym razem w oceanie znika rybka Dory. Oprócz znanych już bohaterów pojawić mają się też animowane ośmiornice, Iwy morskie i białucha arktyczna. Pierwotne zakończenie filmu w morskim parku rozrywki zmieniono pod wpływem kontrowersyjnego dokumentu "Blackfish".

Premiera 17 czerwca

*

"Borys Godunow" operowo. Operę Modesta Musorgskiego wystawi w Teatrze Wielkim w Poznaniu Iwan Wyrypajew, dramatopisarz, reżyser teatralny i filmowy, a prywatnie Rosjanin związany z Polską więzami małżeńskimi. Kierownictwo muzyczne objął Gabriel Chmura. Opowiedziana z pompą, monumentalnie i w kostiumach z epoki historia bezwzględnego autokraty.

Premiera 18 czerwca, Teatr Wielki w Poznaniu

*

Open'er Festival. Tym razem jedną z głównych gwiazd festiwalu w Gdyni będzie formacja Red Hot Chili Peppers, która w nadchodzącym roku wyda również nowy album. Oprócz niej wystąpią m.in. Florence + The Machinę, Sigur Rós i PJ Harvey.

Początek imprezy 29 czerwca

*

Komiksy Spiegelmana.

Nakładem Wydawnictwa Komiksowego ukaże się "W cieniu nieistniejących wież" Arta Spiegelmana (laureata Pulitzera za "Maus"). To mocna, publicystyczna i zarazem autobiograficzna rzecz o tragedii 11 września, rysowana z punktu widzenia nowojorczyka mieszkającego niedaleko miejsca katastrofy. Ten sam wydawca opublikuje także "Breakdowns" - antologię najstarszych, krótkich komiksów Spiegelmana, publikowanych jeszcze przed sukcesem "Mausa".

Obie premiery wiosną

*

"Rycerze Okrągłego Stołu: Król Artur". Nowe podejście do legend arturiańskich. Przed wyciągnięciem Excalibura ze skały król Artur był tylko cwaniaczkiem z Londonium - tak zaczynają historię o średniowiecznym superbohaterze reżyser Guy Ritchie i aktor Charlie Hunnam. Jeżeli widzowie na świecie dopiszą, studio Warner Bros przewiduje pięć kolejnych części.

Premiera 22 lipca

*

"Wołyń". Przygotowywany od dwóch lat film Wojciecha Smarzowskiego ma być epicką opowieścią o wydarzeniach na wschodnich kresach Rzeczpospolitej w okresie drugiej wojny światowej. Akcja zaczyna się wiosną 1939, a kończy latem 1945 r. Szczególny nacisk położony będzie na opis wydarzeń z lata 1943 r., określanych mianem rzezi wołyńskiej.

Premiera we wrześniu

*

"Maria Curie". Polsko-belgijsko-francusko-niemiecka koprodukcja w reż. Marie Noelle ma odsłaniać nieznane szczegóły biografii Marii Skłodowskiej-Curie. Film koncentrować się będzie w mniejszym stopniu na osiągnięciach naukowych, a bardziej na skomplikowanym życiu osobistym. W roli dwukrotnej polskiej noblistki, zmarłej na ostrą białaczkę leukopeniczną w wyniku choroby popromiennej, piękna Karolina Gruszka.

Premiera 30 września

*

"Ostatnia rodzina". Debiut fabularny młodego reżysera (Jan P. Matuszyński), który podjął się trudnego zadania opisania w niemal dokumentalnej formie 28 lat dziejów rodziny Beksińskich. Głównym wątkiem ma być szczególna relacja łącząca malarza Zdzisława i starającego się wyrwać z jego cienia zbuntowanego syna Tomasza. W tych rolach Andrzej Seweryn i Dawid Ogrodnik.

Premiera 7 października

*

Konkurs Wieniawskiego. W Poznaniu październik upłynie pod znakiem 15. Międzynarodowego Konkursu Skrzypcowego im. Henryka Wieniawskiego. Jubileuszowa edycja będzie się składać z czterech etapów o podobnym programie jak w poprzedniej edycji. Na czele jury znów stanie wybitny skrzypek Maxim Vengerov; funkcję honorowego przewodniczącego objął Krzysztof Penderecki.

Początek konkursu 8 października

*

The Cure W Łodzi. Zespół Roberta Smitha w przyszłym roku będzie obchodził 40-lecie istnienia. Nowej płyty nie wydał jednak od 2008 r. i mniej więcej od tego czasu nie koncertował w Polsce. Bilety na zapowiadany występ w Łodzi sprzedają się błyskawicznie.

Łódź, Atlas Arena, 20 października

*

Nowy Stasiuk. Od Andrzeja Stasiuka otrzymamy kolejną powieść drogi - prowadzącej tym razem do Azji Centralnej. Okoliczności tej podróży owiane są na razie ścisłą tajemnicą. Wiemy tylko, że "Pamir" ukaże się nakładem Wydawnictwa Czarne.

Premiera jesienią

*

Justin Bieber W Krakowie. To największa w tym roku świecka konkurencja w grupie docelowej Światowych Dni Młodzieży. 21-letni kanadyjski gwiazdor piosenki ma równie młodą publiczność. Trudno wprawdzie wybraną datę koncertu - Święto Niepodległości - traktować jako prowokację, ale z pewnością wywoła dyskusje.

Kraków, Tauron Arena, 11 listopada

*

"Powidoki". Być może jeden z najbardziej osobistych filmów Andrzeja Wajdy. O niepełnosprawnym malarzu konstruktywiście, twórcy teorii unizmu Władysławie Strzemińskim. Akcja obejmuje ostatnie lata życia i twórczości awangardowego artysty, zmarłego w 1952 r. w Łodzi. W roli głównej Bogusław Linda.

Premiera jesienią

*

"Pokot". Nowy film Agnieszki Holland, inspirowany prozą "Prowadź swój pług przez kości umarłych" Olgi Tokarczuk. O tym, jak dobro i słuszność mogą rodzić zło. Anarchistyczno-ekologiczna, feministyczna tragikomedia kryminalna. Coś, czego Holland dotąd nie robiła -jedna z najbardziej tajemniczych i oczekiwanych polskich premier, z Agnieszką Mandat w roli głównej, ze zdjęciami Jolanty Dylewskiej.

Premiera jesienią

*

"Rogue One". Pierwszy z pojedynczych filmów, które wprowadzają inne światy i nowych bohaterów do "Gwiezdnych wojen", tzw. spin-offów głośnej serii. Akcja będzie się toczyć między trzecią a czwartą częścią sagi. Rycerze Jedi są wtedy nieobecni, a zagrożenie ze strony Gwiazdy Śmierci duże, więc rebelianci postanawiają sami wykraść plany konstrukcyjne stacji bojowej.

Premiera w Polsce 23 grudnia

*

Netflix W Polsce. Prezes Reed Hastings zapowiedział, że do końca 2016 r. jego streamingowa platforma zakończy globalną ekspansję, a dostęp do serwisu będzie możliwy w 200 krajach, w tym także w naszym. Legalny, po opłaceniu rozsądnego abonamentu, dostęp do olbrzymiego portfolio filmów i seriali, w tym zapowiadanych na ten rok 31 nowych oryginalnych produkcji samego Netflixa.

Premiera w 2016 r.