Artykuły

"Jako założyciel i dyrektor artystyczny autorskiego Transgranicznego Festiwalu Sztuk SkArPa im. Stefana Themersona ogłaszam, że w tym roku odbył się on po raz szósty i ostatni. Zamknięcie SkArPy nie oznacza końca mojej fascynacji twórczością Themersonów. Do zobaczenia w innym miejscu i czasie" - oświadczył Piotr Bogusław Jędrzejczak. Zapytaliśmy reżysera, skąd ta decyzja - pisze Milena Orłowska w Gazecie Wyborczej - Płock.

Ostatnia edycja festiwalu poświęconego twórczości pochodzącego z Płocka wybitnego artysty awangardowego, pisarza, poety, filmowca i filozofa Stefana Themersona odbyła się niedawno, pod koniec października. W teatrze do obejrzenia był spektakl "Wyspa Hobsona", była wystawa w Płockiej Galerii Sztuki, konferencja naukowa poświęcona obrazowi przemocy w sztuce w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej, nawet w autobusach Komunikacji Miejskiej pasażerowie mogli posłuchać słuchowiska zrealizowanego na podstawie utworu Themersona. Widzowie dopisali, wrażenia były pozytywne. I wydawało się, że wszyscy są zadowoleni.

We wtorkowy wieczór okazało się jednak, że nie do końca. Do redakcji "Wyborczej" przyszedł mail podpisany przez Piotra Bogusława Jędrzejczaka, reżysera teatralnego i kulturoznawcę, wielkiego miłośnika twórczości Themersona. To on w roku 2010 wymyślił festiwal SkArPa, wraz z Płockim Ośrodkiem Kultury i Sztuki był jego współzałożycielem. Pełnił funkcję dyrektora artystycznego wszystkich jego edycji.

"Jako założyciel i dyrektor artystyczny autorskiego Transgranicznego Festiwalu Sztuk SkArPa (Spotkania - Artyści - Płock) im. Stefana Themersona ogłaszam, że w tym roku odbył się on po raz szósty i ostatni" - napisał. I dalej: "Zamknięcie SkArPy nie oznacza końca mojej fascynacji twórczością Themersonów. Do zobaczenia w innym miejscu i czasie".

W środę z samego rana zapytaliśmy reżysera, skąd ta decyzja. Doszło do konfliktu między nim a POKiS-em? Czy może jest zawiedziony odbiorem festiwalu w mieście?

- Płock i płocka publiczność była zawsze wspaniała - podkreślił Jędrzejczak. Ale na inne pytania odpowiadać nie chciał. - Wszystko, co było do powiedzenia, zawarłem w oświadczeniu.

Faktycznie, w oświadczeniu jest pewien ślad. Bo Jędrzejczak wymienia tam także osoby, którym chce podziękować. Są to m.in. Jasia Reichardt - siostrzenica Franciszki Themerson, żony Stefana, i Nick Wedley - przyjaciel rodziny, pisarz i rysownik, a także była dyrektor POKiS-u Renata Mosiołek, Małgorzata Sady - tłumaczka i kuratorka, która propaguje twórczość Franciszki i Stefana Themersonów, pracownicy i szefowie płockich instytucji. Oraz "wszyscy artyści i uczeni, którzy w ciągu tych sześciu lat pojawili się na Festiwalu".

O obecnej dyrekcji POKiS-u - ośrodka, który w końcu organizuje imprezę - ani słowa.

Tyle domysłów. Pozostaje pytanie - co dalej z festiwalem. Wydarzeniem, które nie miało może masowej publiczności, ale w zasadzie nigdy jej mieć nie miało. Ale to właśnie na SkArPie występowali np. Gaba Kulka, Skubas i Sambor Dudziński, to w jej ramach z płocczanami spotykali się Antoni Libera i prof. Jerzy Bralczyk, to na tym festiwalu oglądało się awangardowe filmy, pisało najdłuższe wiersze świata, a dzieciaki z Płocka brały udział w literacko-artystycznych happeningach.

Czy odejście Jędrzejczaka to koniec SkArPy? On sam pisze wyraźnie, że odbyła się po raz ostatni. A nie że to ostatnia edycja z jego udziałem.

W POKiS-ie są zaskoczeni. - Nie dostaliśmy żadnego sygnału od Piotra, ani w czasie ostatniego festiwalu, ani po nim. Nie spodziewaliśmy się takiego obrotu sprawy - zastępca dyrektora ośrodka Radosław Malinowski uważa, że Jędrzejczak zachował się "nie w porządku". Podkreśla jednak, że festiwal będzie. - Jest już w naszych planach na przyszły rok i to zmianie nie ulegnie.

- A co z nazwą? - pytamy.

- Jej pomysłodawcą był Piotr Jędrzejczak - przyznaje Malinowski. - Ale... nie jesteśmy do niej przywiązani. Formuła festiwalu i tak wykracza już poza tę nazwę, w obręb tematyki weszła także twórczość Franciszki. Impreza się odbędzie, nawet pod inną nazwą, bo przecież samego promowania twórczości Themersonów nikt nam nie może zabronić.