Artykuły

"O długim czekaniu..." to montaż fragmentów z pierw­szego tomu bardzo pięknej powieści Tomasza Manna "Józef i jego bracia" podany z estrady Teatru Dramatycznego przez Halinę Mikołajską. Dawniej na­zywało się to recytacją, dziś zgodnie z modą mówi się, że to monodram, choć z monodramem (istnieje też taki gatunek tea­tralny) konkretnie ta rzecz nie ma nic wspólnego. Nie oznacza to jednak by odmówić racji istnienia tego rodzaju scenie poetyckiej, zwłaszcza jeżeli - jak w tym wypadku - znako­mity tekst wypowiada świetna aktorka.

Wybrane przez Wincentynę Wodzinowską-Stopkową ustę­py z powieści Manna układają się w atrakcyjną, zwartą ca­łość, która właściwie powinna nosić tytuł "Jakub i Rachel". Ta stara opowieść biblijna przedstawiona poprzez wrażli­wość i intelekt pisarza naszych czasów ma blask niezwykły i mocną wyrazistość. Halina Mi­kołajska nie próbuje wcielać się w poszczególne postaci snu­tej opowieści. Oddaje przede wszystkim w sposób bardzo subtelny poruszająca nimi uczucia: zachwytu, miłości, namięt­ności, bólu, rozpaczy... Gra rąk, arabeski stwarzane układem palców i dłoni stwarzają wi­zualne znaki poetyckie dla opowiadania. Osobowość aktorska Mikołaj­skiej zdecydowała, że w poda­niu tego opowiadania przewa­żała liryka w miejsce epiki, miękkość w miejsce ostrości surowych konturów. Trzeba je­szcze podkreślić wielką sta­ranność przygotowania i abso­lutnie swobodne opanowanie ogromnego tekstu ponadgodzin­nego przedstąwienia, przezna­czonego - już choćby ze względu na rozmiary Sali Prób Tea­tru Dramatycznego - dla nie­zbyt licznej publiczności. Wła­ściwie jest to oczywisty i pod­stawowy obowiązek aktorski, ale wobec tak częstego dziś lekceważenia go (i słuchaczy! na­wet przez wybitnych aktorów, sypiących się beztrosko także wobec wielomilionowej widow­ni w telewizji - tę czystość i staranność artystyczną warto podnieść z szczególnym uznaniem.