Artykuły

Audiodeskrypcja, czyli czytany zapis, umożliwiający poznanie osobom niewidomym szczegółów filmu, będzie towarzyszyła kilkunastu projekcjom kinowym podczas rozpoczynającego się w sobotę w Płocku 5. Festiwalu Kultury i Sztuki dla Osób Niewidomych.

Jak podkreśliła Renata Nych, prezes Stowarzyszenia De Facto, które jest organizatorem festiwalu, to jedyna impreza w Polsce i w Europie, która właśnie dzięki audiodeskrypcji jest dostępna dla osób niewidomych. Tegoroczna edycja wydarzenia została dofinansowana przez Polski Instytut Sztuki Filmowej.

Audiodeskrypcja to skrypt czytany symultaniczne wraz z projekcją filmu lub sztuki teatralnej, który przedstawia osobom niewidomym szczegóły przebiegu akcji, np.: język ciała i wyraz twarzy postaci, a także scenerię czy opis kostiumów aktorów.

Nych zwróciła uwagę, że audiodeskrypcja daje tak naprawdę jedyną szansę pełnego i aktywnego uczestniczenia osób niewidomych w imprezach kulturalnych, jak projekcje filmów lub przedstawienia teatralne, oraz rozwijania ich zainteresowań, także poprzez możliwość dyskusji z osobami widzącymi o bieżących, najbardziej aktualnych wydarzeniach.

Według aktora Mariusza Pogonowskiego, który przy audiodeskrypcji do filmów i spektakli współpracuje z płockim Festiwalem Kultury i Sztuki dla Osób Niewidomych, czytany dla osób niewidomych opis tego, co widać na ekranie kinowym lub na scenie teatralnej, musi być subiektywny, odnosząc się jednocześnie do kręgu kulturowego i pojęć wspólnych zarówno dla autora opisu, jak i odbiorcy.

- Opowiadanie tego, co widać na ekranie, swego rodzaju dekodowanie obrazu, jest bardzo subiektywne. Autor audiodeskrypcji zawsze osadza ją w realiach, które są mu dobrze znane, często sięgając po odniesienia do najbliższej mu rzeczywistości, w której się wychował. Audiodeskrypcja zawiera więc bardzo dużo z twórczości. Jest i będzie subiektywna. I żeby była piękna i doskonała, nie może być tej subiektywności pozbawiona - uważa Pogonowski.

Jego zdaniem, istotne jest, by audiodeskrypcja łączyła prawdę obrazu oraz walory, które pozwolą osobie niewidomej zobaczyć przedstawiany obraz w wyobraźni. - Tak naprawdę trzeba audiodeskrypcję przygotowywać cały czas, na nowo, w zależności od tego, kto ogląda film. Audiodeskryptor powinien pochodzić z tej samej przestrzeni kulturowej czy geograficznej - podkreślił Pogonowski.

W ramach tegorocznej edycji płockiego Festiwalu Kultury i Sztuki dla Osób Niewidomych przez tydzień, od 19 do 26 września, ok. 100 osób niewidomych z całej Polski, oprócz 15. seansów filmowych, uczestniczyć będzie w spotkaniach z aktorami i reżyserami, a także w warsztatach teatralnych i tanga argentyńskiego. Specjalnymi gośćmi imprezy będą artyści, m.in.: Robert Więckiewicz, Marian Dziędziel, Aleksandra Hamkało, a także Mateusz Kościukiewicz, Maciej Bochniak, Borys Lankosz i Małgorzata Szumowska. Zaplanowano też wieczór poezji z udziałem Andrzeja Seweryna.

Podczas festiwalu zaprezentowane zostaną filmy zagraniczne, w tym: "Birdman" (reż. A. Innaritu, USA) "Snajper" (reż. C. Eastwood, USA), "Zaginiona dziewczyna" (reż. D. Fincher, USA) czy "Lewiatan" reż. A. Zwiagincew, Rosja). Wśród produkcji polskich znajdą się m.in.: "Body/Ciało" (reż. M. Szumowska), "Fotograf" (reż. W. Krzystek) i "Jeziorak" (reż. M. Otłowski). Wszystkim seansom towarzyszyć będzie audiodeskrypcja, czytana przez aktorów płockiego Teatru Dramatycznego im. Jerzego Szaniawskiego.

Szefowa Stowarzyszenia De Facto przyznała, że tegoroczny "mały jubileusz" piątej edycji płockiego Festiwalu Kultury i Sztuki dla Osób Niewidomych, poza seansami filmowymi i spotkaniami z twórcami kina i teatru, będzie również okazją do dyskusji na temat roli oraz przyszłości audiodeskrypcji. - Podczas specjalnego panelu chcemy wysłuchać głosów naszej publiczności, osób niewidomych oraz twórców audiodeskrypcji, także tych, którzy zajmują się nią od strony technicznej. Podsumujemy, gdzie jesteśmy i w jakim kierunku audiodeskrypcja ma się rozwijać - zapowiedziała.

Wśród festiwalowych wydarzeń zaplanowano również casting do spektaklu teatralnego o osobach niewidomych. - W castingu wezmą udział osoby niewidome. Mamy zamiar w grudniu zorganizować premierę sztuki, która następnie wystawiana będzie w całej Polsce. Chcemy w ten sposób przekonywać ludzi do osób niewidomych, ich pasji i zainteresowań - zapowiedziała Nych.

Stowarzyszenie De Facto, którego celem jest usuwanie barier dla osób niepełnosprawnych, w tym zwłaszcza niewidomych, istnieje od 2006 r. Prowadzi m.in. internetowy serwis edukacyjny dla uczniów niewidomych, kiosk z audioprasą oraz internetowy klub filmowy osób niewidomych.