Artykuły

Kolejne dyrekcje Teatru Wiel­kiego nie pamiętały, czy też nie chciały pamiętać, o młodych i najmłodszych widzach; jeszcze kilka lat temu nie do pomyślenia byłby wielki spektakl w wykonaniu uczniów Państwowej Szkoły Baletowej w War­szawie. W światowym repertuarze "Dziadek do orzechów" i "Śpiąca kró­lewna" cenione są na równi z "Jezio­rem łabędzim", ale u nas tylko "Jezio­ro łabędzie" jest powszechnie znanym baletem do muzyki Piotra Czajkowskiego. Tak więc premiera "Dziadka do orzechów" w wykonaniu uczniów warszawskiej Szkoły Baletowej, przy­gotowana na scenie Teatru Wielkiego, stała się wydarzeniem artystycznym wykraczającym daleko poza stereotyp popisu szkoły artystycznej. Obejrzeliś­my spektakl godny sceny Teatru Wielkiego.

Na premierowym przedstawieniu przekonaliśmy się naocznie jak znako­mite owoce dała podjęta niedawno praca zaproszonych do nas wybitnych pedagogów radzieckich. Spektakl ucz­niowski imponuje wysokim, autentycz­nie zawodowym poziomem wykonaw­czym, a grono utalentowanych, mło­dziutkich solistów pozwala żywić na­dzieją, że już wkrótce nasze zespoły baletowe wzbogacą się o grono świet­nie przygotowanych, znakomitych tan­cerzy.

Najtrafniejszą formą hołdu dla pracy pedagogów stało się udostępnienie szkole sceny Teatru Wielkiego, bez której nie do pomyślenia jest pra­widłowy rozwój przyszłych artystów baletu.

Spektakl "Dziadka do orzechów" nazwano ostrożnie ,,przedstawieniem dla dzieci i młodzieży". Miły zawód spotka jednak każdego, kto by sądził, że balet ten oglądać należy z przy­mrużeniem oka dla uczniowskiej nie­poradności. Przedstawienie sprawi sa­tysfakcją każdemu widzowi, a baśnio­wy temat baletu, połączony z perfek­cją i wdziękiem młodziutkich wyko­nawców, czynią z tego pięknego wido­wiska niezmiernie ważną pozycję w repertuarze Teatru Wielkiego, którego zadaniem jest przecież takie wychowa­nie młodego widza, wytworzenie w nim potrzeby, ,,głodu" obcowania ze sztuką na najwyższym poziomie.

Inscenizację i choreografię baletu "Dziadek do orzechów" przygotował Gennadij Ledjach - Zasłużony Artys­ta RFSRR, kierownik artystyczny Państwowej Szkoły Baletowej w War­szawie; asystentem choreografa była Kira Kniaziewa, ale cały spektakl jest niewątpliwym sukcesem wszystkich pedagogów szkoły, których pracy zaw­dzięczamy tak znakomite rezultaty.

Teatr Wielki udostępnił szkole scenę, zapewnił udział orkiestry i pomoc sce­nografa. Przyznam, że z niemałą go­ryczą słuchałem orkiestry, nie zawsze czysto i bez cienia finezji grającej prześliczną muzykę Czajkowskiego, do której nie dorósł chyba jeszcze począt­kujący dyrygent, kierownik muzyczny przedstawienia - Andrzej Straszyński. Ponadto w precyzję pięknej, sumien­nej pracy młodzieży i dzieci wkradło się aż nadto dobrze nam znane, "do­rosłe" niechlujstwo: "czarodziejskie" zmiany dekoracji obnażone zostały przez nie dość starannie przygotowane i opracowane światła, wydobywające ni stąd ni zowąd bądź to maszynistów sceny, bądź to pracę sznurowni. A wydawałoby się, że truizmem jest twier­dzenie, że spektakl młodzieży i dla młodzieży wymaga ze strony dorosłych wyjątkowej troski o rangę artystyczną bezwzględnie wszystkich elementów widowiska.

Przedstawienie "Dziadka do orzechów" na scenie Teatru Wielkiego w Moskwie wydawalo się tak nieskończenie dosko­nałe, że z pewnym żalem przyjąłem zmiany, które do inscenizacji i libretta wg bajki E.T.A. Hoffmanna wprowadził choreograf warszawskiego spektaklu. Również scenograf - Jerzy Ławacz - słuszniej by zapewne postąpił, gdyby miast "powtórki" z dobrze nam zna­nych dekoracji Andrzeja Majewskiego poszukał natchnienia w przemyślanej do końca moskiewskiej scenografii "Dziadka do orzechów".

Wszystkie jednak, drobne w istocie, bo dające się usunąć, cienie spektaklu nie zmieniają faktu, że zarówno war­szawska Szkoła Baletowa, jak Teatr Wielki, dokonały milowego kroku na­przód. Czas najwyższy, by o wycho­waniu młodego widza nie zapomniano również przy układaniu najbliższego repertuaru operowego.