Artykuły

"Powder Her Face" Thomasa Adesa w reż. Mariusza Trelińskiego w Teatrze Wielkim - Operze Narodowej w Warszawie. Pisze Iwona Karpińska w portalu Cameral Music.

Na deskach Teatru Wielkiego Opery Narodowej w Warszawie w dniu 19 maja 2015 roku mogliśmy obejrzeć ostatni spektakl "Powder Her Face" z najnowszej premiery tego teatru, która powstała w koprodukcji z Teatrem La Monnaie w Brukseli.

Kompozytorem tej kameralnej opery, jest Thomas Ades i zadziwiające dla mnie jest to, że już w wieku zaledwie 24 lat stworzył utwór współczesny , ale pełen harmonii, wyrafinowania, zmysłowości, a przede wszystkim tak genialnie zaplanowany i przemyślany. W muzyce słychać było sarkazm, ironię, ból, rozdarcie, rozczarowanie...

Do swojej kompozycji Ades wplótł "Śmierć i dziewczynę" Schuberta, tanga Gardela i Piazzolli, ale w taki sposób, że odnosiło się wrażenie, iż muzyka, którą on sam skomponował jest trzonem opowiadającym historię bohaterów, a te zapożyczenia słychać jakby z radia, czy też są grane np. przez inną orkiestrę na balu, czy towarzyskim spotkaniu, co dało to efekt obserwacji toczącego się prawdziwego życia i zdecydowanie wzbogaciło całość.

Muzyka dokładnie opisała emocje bohaterów - w momentach skupienia się na tym, co dzieje się na scenie "zapominało się", że muzyka jest odrębnym elementem tego spektaklu, tak to się - przynajmniej dla mnie - wzajemnie przenikało.

Z pewnością zawdzięczamy to bardzo dobremu opracowaniu dzieła przez kierownika muzycznego - Alejo Péreza, cenionego, nie tylko przez muzyków, artystę pochodzącego z Buenos Aires (Alejo Pérez prowadził spektakl premierowy i 4 kolejne spektakle) oraz precyzyjnemu przygotowaniu orkiestry, a pomagał w tym prowadzący omawiany wtorkowy spektakl dyrygent Bassem Akiki.

Obu artystów połączył nie tylko południowy temperament, który dodał żaru angielskiej powściągliwości, przez co otrzymaliśmy energiczny i doskonały w odbiorze spektakl, ale także obaj w swojej karierze realizowali "Anioły w Ameryce" Petera Eötvösa.

Pierwowzorem głównej bohaterki "Powder Her Face" była Margaret, księżna Argyll - piękna celebrytka, która "zasłynęła" z gorszących ekscesów w trakcie procesu rozwodowego, wszczętego przez jej arystokratycznego małżonka. To najważniejsza postać tej opery.

W jaki sposób pokazał nam ją reżyser Mariusz Treliński ?

Opera rozpoczęła się zanim orkiestra zajęła swoje miejsca i zanim dyrygent zajął miejsce za pulpitem dyrygenckim, a to za sprawą scenografa Borisa Kudlički, który widownię umieścił na scenie warszawskiego teatru operowego. Tym samym to my , czyli ludzie na widowni, byliśmy pierwszymi bohaterami tego spektaklu - z naszymi rozmowami, komentarzami, uśmiechami, spojrzeniami, sympatiami i antypatiami, z wymianą ukłonów lub też nie. Na scenie wkomponowane było lustro, gdzie publiczność mogła się przejrzeć i to było kluczowe w całym pomyśle reżysera.

Cała scenografia otaczała widownię, co wzmagało w nas poczucie czynnego uczestnictwa w spektaklu, byliśmy z jednej strony aktywnym jego uczestnikiem, a jednocześnie biernym obserwatorem dramatu, jaki rozgrywał się u naszej głównej bohaterki, bo nikt z nas nie odważył się zaprotestować, pomóc, powiedzieć "przestańcie", gdy była ona przedmiotem drwin swojej pokojówki, znajomych, cynicznych dziennikarzy, podać "przysłowiowej ręki" nawet w sytuacji, gdy sponiewierana Margaret weszła pomiędzy nas i prosiła "podstawcie mi samochód" , czy w momencie, gdy w samotności odbierała sobie życie, a obok tańczyła para dzieci, jakby mówiąc: "Twoja śmierć nas nie obchodzi, bo w NASZYM życiu wszystko zaczyna się od nowa, z zabawami, śmiechami, komentarzami" - nikt z nas nie zareagował.

Takie bierne przyglądanie się tragedii ludzkiej, skupienie się tylko obserwacji, na wystawieniu oceny we własnych myślach.. To my.

Centralnym punktem scenografii była wanna - nie łóżko, które nieodzownie kojarzy się z pokojem hotelowym, ale właśnie wanna. W pierwszym znaczeniu - służąca Margaret do przygotowywania swojego ciała do kolejnych "podbojów" miłosnych, w drugim znaczeniu - służąca jej do oczyszczania swojego ciała i swojej psychiki po kolejnych miłosnych aktach, tak jakby chciała zmyć z siebie świadomość i poniżenie, że za każdą miłość musi płacić .

Kurtyna wodna miała chyba symbolizować ochładzanie nagromadzonych w bohaterce emocji nadmiaru emocji, chociażby tych pokazanych w kulminacyjnej scenie, która została przeniesiona z pokoju hotelowego na stację benzynową czemu?... bo właśnie stacja benzynowa kojarzy nam się z ostatnią deską ratunku, gdy chcemy coś późno załatwić, zakupić coś, czego nam właśnie zabrakło, z reguły coś, co przynosi nam przyjemność - alkohol, papierosy, słodycze, tym razem Margaret zabrakło miłości i pojechała ją zakupić.

Seksowne pozy samotności, bezradności i rozpaczy, pustego życia, ironię i hipokryzję otaczających ludzi - donoszą ci, co sami nie są w porządku, brak zrozumienia dla skrzywdzonej przez męża kobiety, stawanie po stronie oprawcy oraz wydawanie negatywnego osądu o jego ofierze, oglądanie i ekscytacja czyimś upadkiem - to wszystko można było znaleźć.

W tym miejscu należy powiedzieć o świetnie przeprowadzonej dramaturgii spektaklu (Krystan Lada), choreografii zgranej z muzyką (Tomasz Wygoda) , celnie dobranych kostiumach (Marek Adamski), - szczególnie w scenie ostatniego wywiadu chustka na głowie głównej bohaterki od razu skojarzyła mi się z chustkami, które noszą chorzy ludzie i takie skojarzenie z trędowatą osobą wykluczoną poza społeczeństwo - oraz brawa dla Bartka Maciasa za przygotowanie wizualizacji - były w "punkt" i świetnie spełniły swoją dodatkową rolę.

Na koniec wielkie brawa dla wszystkich solistów - nie tylko za śpiew ze światowych scen muzycznych, ale także za naprawdę fantastyczną grę aktorską: Allison Cook w roli księżnej, Kerstin Avemo w roli pokojówki i dziennikarki, Leonardo Capalbo w roli elektryka, i pracownika stacji, Peter Coleman - Wright w roli dyrektora hotelu oraz sędzi.

Myśli:

"Pieniądze mają czarodziejską moc: nikt nie jest z nimi samotny" Paulo Coelho oraz

"Przyjaciele nie są zainteresowani burzami, jakie przeżywasz, ale chętnie korzystają z twojego statku" Albert Camus

Dwie idealne puenty tego spektaklu, za który wszystkim bardzo dziękuję.