Artykuły

Cierpienia wynalazcy są tak stare, jak stara jest ludzkość. Odkrywca, poszukiwacz, badacz - zawsze działał w pojedynkę, w opozycji wobec otoczenia, napotykał na opory ze strony autorytetów władzy, moralności, nie mówiąc już o przeszkodach, jakie stawiała na drodze wynalazcy sama natura, prawa przyrody. Dzisiaj przeszkody te wydają się fraszką. Z przyrodą ludzkie umysły wyczyniają prawdziwe cuda, władcy są na tyle mądrzy, że udzielają moralnego i materialnego poparcia twórczym umysłom. Cierpienia współczesnego wynalazcy zaczynają się w momencie zetknięcia się z aparatem biurokracji i z... ludzką zawiścią. Temat tak popularny, tyle razy podejmowany przez publicystykę i literaturę - można by przypuszczać, że nic ciekawego już nie powinno się zdarzyć, nic nas nie zadziwić.

Okazuje się przecież, że los wynalazcy ciągle intryguje dziennikarzy. Kolejna edycja programu telewizyjnego "Bez apelacji" poświęcona została humorystycznym zgoła tarapatom skromnego technika, który usprawnił niewielkie urządzenie, nie na tyle jednak błahe, by po zastosowaniu w praktyce nie dawało tysięcznych oszczędności. I cóż się dzieje? Od kilku lat nasz technik wymienia korespondencję z odpowiednimi instytucjami i czynnikami, gromadzi w grubej teczce dokumenty swoich cierpień. Pierwszy odcinek audycji naszkicował zaledwie sytuację, ciekawi nas bardzo rozwiązanie tej zwykłej, ale oburzającej historii.

Z wydarzeń artystycznych ubiegłego tygodnia zwracał oczywiście uwagę poniedziałkowy spektakl "Ślubów panieńskich" Fredry. Nigdy nie jest za dużo tej komedii, całe szczęście, że nie schodzi ona z repertuaru polskich teatrów. Ileż w niej świeżości i szczerych wzruszeń, ile zabawnych sytuacji i pobłażliwej satyrki, w niewielu sztukach Fredry dialog toczy się tak gładko i dowcipnie. Komedia o "magnetyzmie serc", o grze miłosnej prowadzonej z przebiegłością, na jaką pozwala doświadczenie życiowe młodych bohaterów, została zręcznie wyreżyserowana przez Ireneusza Kanickiego. Cała czwórka głównych wykonawców, aktorów młodych, sympatycznych, zagrała "Śluby..." w sposób zdolny zadowolić najbardziej wybrednego teatromana. Specjalnie chciałbym zwrócić uwagę na Elżbietę Koślacz, urodziwą, czarującą Anielę, nie widziałem jeszcze tak dobrze obsadzonej aktorki w tej roli. Również Czesław Kapliński, w roli Albina, pozbawił swego bohatera tradycyjnej płaczliwości, tworząc rozmarzonego, trochę nieśmiałego ale normalnego młodego chłopca.

Rozrywkę reprezentowały między innymi dwa programy: "Czy państwo lubią "Szpilki"? I "Śpiewające podwórka" z Katowic. Wbrew oczekiwaniom i horoskopom jubileuszowy program "Szpilek" nie był rewelacyjny, myślę, że głównie z uwagi na słabe teksty. Tylko parę utworów czy krótkich dowcipów (na przykład Jarema Stępowski w scence "Jajecznica z dwóch dań") sięgało szczytów humoru i satyry.

Natomiast miłą niespodziankę sprawiły tym razem Katowice. "Śpiewające podwórka" - antologia podwórzowej piosenki, żartu, iluzjonistycznych popisów - to przykład dobrze wyzyskanego w celach rozrywkowych folkloru miejskiego.

Redakcja filmowa zaproponowała dwa ostre, publicystyczne, o wyraźnej wymowie społecznej, filmy. Słynny "Bumerang" Eli Kazana pod powłoką sensacyjno-kryminalnej fabuły ukrywa wyraźną satyrę na sposób prowadzenia walki politycznej w Stanach Zjednoczonych, na metody rywalizacji wyborczej i służalczy aparat sprawiedliwości.

Inny drastyczny problem, tym razem dotyczący zachodniej Europy, zawiera obraz włoskiego reżysera Francesco Rosiego "Salvatore Giulano" (nagrodzony Srebrnym Niedźwiedziem na festiwalu w Berlinie). Sławny sycylijski bandyta stał się tu zaledwie pretekstem, w istocie chodzi wszak o cały nabrzmiały problem społeczny wyspy, o terror mafii, nie rozwiązane trudności gospodarcze, o separatystyczne dążenia Sycylijczyków. Nie wiem, czy celowo, ale również "Kino Krótkich Filmów" zaprezentowało dokumentalny film o strachu, w jakim żyją mieszkańcy wyspy przed potęgą mafii.