Artykuły

Sala falowała ciszą, potem ktoś zachichotał. Pierwsze ostentacyjne wychodzenie z widowni Teatru "Wybrze­że" w czasie prapremiero­wego spektaklu "Beczki prochu" nastąpiło po kilku­dziesięciu minutach przed­stawienia. Proza Dejana Dukovskiego - współcze­snego macedońskiego pisa­rza - poraziła.

Teatr "Wybrzeże" szuka no­wych sposobów nawiązywa­nia kontaktów z widownią. Tym razem sięgnął po sztukę brutalną, wulgarną w języku, o porażających treściach. Dukovski napisał tekst dla dorosłych i taki też spektakl zrobiła Grażyna Kania - re­żyser, na stałe mieszkająca w Niemczech. To odważne i przerażające przedstawienie. Tyle w nim nienawiści, psy­chicznej degrengolady, gwał­tu. Ofiara staje się katem, by za chwilę znów przeistoczyć się w ofiarę. Mordy, ostre ho-moseksualne sceny więzien­ne, zniewolenie i upodlenie, dno den. Po nim stąpa czło­wiek - inny, obcy wśród po­zornie swoich. Ten ma rację, kto ma siłę, kto potrafi bez żadnych zahamowań niszczyć. I tylko gdzieś w głębi czai się ludzka tęsknota do...człowieczeństwa.

"Beczka prochu to bar­dzo bałkańska, z konteksta­mi, opowieść. Dla tych ludzi historia nie miała litości. Bałkany to beczka prochu, Bałkany to "odbytnica z hemoroidami" - mówi autor. Grażyna Kania wydobyła z aktorów grających w tym spektaklu maksimum emo­cji: Mirosław Baka, Dariusz Szymaniak, Piotr Jankowski - porażają sugestywnością, Florian Staniewski i Grzegorz Gzyl dopełniają okrucieństwa podszytego strachem, Małgorzata Brajner i Małgorzata Oracz zamykają się w bólu. Aktorzy zatrzymali oddech widowni, ale też: odetchnęli z ulgą, gdy nasiliły się popremierowe brawa. Udało się nawet wywołać na scenę reżyser Grażynę Kanię i scenografa Vinzenza Gertlera z Berlina, który pomysłowo "odciął" widownię od sceny basena­mi z wodą. Nie udało się na­tomiast "dostarczyć" artystom kwiatów, na które za­służyli.

Napięcia i wulgaryzmu w tym przedstawieniu nie wy­trzymała część widowni. Po spektaklu doszło do ostrej wymiany zdań wśród zaan­gażowanej publiczności. To wróży wielkie emocje wśród przyszłych widzów "Beczki prochu".