Historia Wałęsy zagrana bez wąsów
W sobotę [12 listopada] w gdańskim Teatrze Wybrzeże prapremiera spektaklu "Wałęsa. Historia wesoła, a ogromnie przez to smutna". Euforia i strach pierwszych dni protestu w Sierpniu '80, potem stan wojenny, delegalizacja "Solidarności", internowanie.
Akcja obejmuje lata 1980-89. Opowiada wydarzenia od wybuchu strajku w Stoczni Gdańskiej do obrad Okrągłego Stołu. Oprócz Wałęsy pojawiają się w nim inni bohaterowie tamtych dni, m.in. Andrzej Gwiazda i Anna Walentynowicz. Tytuł jest nawiązaniem do monologu Poety z "Wesela" Stanisława Wyspiańskiego, w którym pada apel o nowego bohatera narodowego.
Spektakl "Wałęsa. Historia wesoła, a ogromnie przez to smutna" jest dziełem młodych twórców. Dramat napisał Paweł Demirski (rocznik 1979), widowisko reżyseruje Michał Zadara (rocznik 1976). Demirski jest kierownikiem literackim Teatru Wybrzeże, stypendystą londyńskiego Royal Court Theatre, autorem tekstów: "Nieprzytomnie", "Skurwysyny" i nagrodzonego przez Teatr Rozmaitości scenariusza na konkurs "Carproject". Jego kolejny dramat "Padnij", opowieść o żonach polskich żołnierzy stacjonujących w Iraku, został zrealizowany w Teatrze Telewizji - premiera tego widowiska w reżyserii Macieja Pieprzycy odbyła się w ostatnią niedzielę. Michał Zadara jest absolwentem Swarthmore College w USA i krakowskiej szkoły teatralnej. Jak dotąd wyreżyserował "Ziemię jałową" według T.S. Eliota w Collective Unconscious w Nowym Jorku oraz "Korek" w Starym Teatrze w Krakowie. Duet Demirski - Zadara współpracował już w Wybrzeżu przy widowisku "From Poland with love", współczesnej sztuce o młodych Polakach.
Pomysł spektaklu o Wałęsie pojawił się już kilka lat temu. - W sezonie artystycznym 2003/2004 skończyliśmy czwartą część projektu Szybki Teatr Miejski, w ramach którego realizowaliśmy spektakle oparte na autentycznych wydarzeniach i zastanawialiśmy się nad kolejnymi tematami - opowiada Demirski. - I wtedy pojawił się Wałęsa. Na początku trochę przestraszyłem się takiego wyzwania i na pewien czas wycofałem się z tego pomysłu. Następnie trochę poczytałem o Wałęsie. Dodatkowym impulsem dla mnie była premiera "Demokracji" w naszym teatrze - sztuki, której bohaterem jest Willy Brandt. Uwierzyłem wtedy, że napisanie dobrego dramatu o polityku jest możliwe.
Widowisko w Teatrze Wybrzeże nie ma być historycznym kalendarium czy typową biografią. Twórcom nie zależy na dokładnym odwzorowaniu rzeczywistości. Na przykład Arkadiusz Brykalski, aktor wcielający się w Lecha Wałęsę, zagra bez słynnych wąsów. - W całej historii Polski najważniejszy jest brak pokory i dążenie ludzi do wyzwolenia; nieważne, czy od cara, hitlerowskiej okupacji czy łagodniejszej dyktatury socjalistycznej. Staramy się właśnie to dążenie uchwycić w "Wałęsie" - zapowiada reżyser Michał Zadara. Paweł Demirski dodaje: - To jest sztuka o władzy, o próbie naprawy tego państwa. Tak jak starali się je naprawić ludzie 25 lat temu, tak i my powinniśmy uczynić teraz.
W jednej z prób do spektaklu uczestniczył Lech Wałęsa. - Podjął się pan dużego wyzwania - tymi słowami prezydent przywitał aktora Arkadiusza Brykalskiego, który wystąpi w tytułowej roli. - Zobaczymy, czy zagra pan tak, jak ja wtedy grałem.
Wałęsa obejrzał dwie sceny: rozmowę z dziennikarką przed tzw. kryzysem bydgoskim (pobito wówczas związkowców w Bydgoszczy, "S" zagroziła strajkiem, doszło do dramatycznych rozmów władzy ze związkowcami) oraz wizytę żony Danuty w trakcie jego internowania. Przez cały czas Wałęsa żywo reagował, na przemian przytakiwał lub kręcił głową. Robił notatki. Po próbie był wyraźnie zadowolony. - Idziecie w dobrym kierunku - powiedział artystom. - Szczególnie gratuluję autorowi dramatu. Skąd on takie rzeczy powyciągał? Część z nich nie była przecież nigdy publikowana.
W dniu premiery spektaklu - 12 listopada - dramat Pawła Demirskiego o Lechu Wałęsie ma ukazać się drukiem. Przygotowywany jest on przez krakowską Korporację Ha!art.
Na zdjęciu: Arkadiusz Brykalski (Wałęsa) podczas próby spektaklu.
