Artykuły

Rodzina przemysłowców, której towarzyszymy w przedstawieniu Deutsches Theater, nazywa się von Essenbeck, nie jest tajemnicą, że przypominają Thyssenkrupp z Essen. Reżyser Wojtek Klemm, urodzony w 1972 roku w Polsce i od wielu lat żyjący w Niemczech, jest autorem przedstawienia, którego premiera odbyła się w sobotę - pisze Peter Krüger-Lenz w Goettinger Tageblatt

Getynga. Niemiecki przemysłowiec rozbudował firmę swojego ojca i stworzył z niej największy koncern stalowy w Europie - i największą firmę zbrojeniową na całym świecie. Hitem sprzedażowym były w niej armaty.

Rodzina przemysłowców, której towarzyszymy w przedstawieniu Deutsches Theater, nazywa się von Essenbeck, nie jest tajemnicą, że przypominają Thyssenkrupp z Essen. Reżyser Wojtek Klemm, urodzony w 1972 roku w Polsce i od wielu lat żyjący w Niemczech, jest autorem przedstawienia, którego premiera odbyła się w sobotę.

Historia pokazywana na scenie w Großes Haus zaczyna się 27. lutego 1933 roku, tej samej nocy płonie Reichstag. Joachim von Essenbeck, głowa klanowej rodziny, decyduje się na współpracę z narodowymi socjalistami. Nie wszyscy członkowie rodziny przyjmują to z równym zachwytem.

"Oni chodzą na śniadanie, trzymając otwarty nóż za plecami", mówi dramaturg Deutsches Theater Henrik Kuhlmann. W rodzinie dochodzi do walk o władzę, toczonych na zabój, padają oczywiście też strzały, w końcu mowa tu o handlarzu bronią z tradycjami, sięgającymi 16. wieku, kiedy ten zawód określano jeszcze mianem rusznikarza.

Ciężka hipoteka dla realizacji Deutsches Theater

Włoski reżyser Luchino Visconti zrobił kinową ekranizację tego materiału pod tytułem "Die Verdammten" (polski tytuł: Zmierzch bogów) w roku 1969. Później adaptację sceniczną tej historii zrobił niderlandzki dramaturg Tom Blokdijk.

Wykorzystuje on przy tym chwyt, który okazuje się ciężką hipoteką dla realizacji Deutsches Theater: protagoniści grają po kilka ról. Ma to sens, pokazuje, że jeden i ten sam człowiek może podjąć różne decyzje, co istotnie wpływa na jego życie, jednak na scenie trudno się to śledzi.

Tableau postaci jest wyjątkowo nieprzejrzyste, właściwie widzowie teatru musieliby trzymać na kolanach otwarty program z drzewem genealogicznym rodziny, ale na to jest oczywiście za ciemno.

Niezwykle wirtuozerski

Na przykład Meinolf Steiner wciela się w trzy postaci: głowę rodziny Joachima von Essenbecka, Friedricha Bruckmanna, kochanka jego córki Sophie, i ich syna Martina von Essenbecka, który wreszcie odda władzę nad koncernem nazistom. Zmianę ról zaznacza jedynie zmianą marynarki i muchy.

Wydaje się to skomplikowane, i takie też jest. Jednak gra Steinera jest niezwykle wirtuozerska. W pewnym momencie dochodzi do sytuacji, że strzela prawie do siebie samego. Scena, w której nie spieszy się z przejściem z jednej postaci w drugą będzie pod koniec roku zaliczana do najważniejszych scen getyńskiego krajobrazu aktorskiego, i na pewno też daleko poza jego obszarem.

Andrea Strube to silna matka, żona i kochanka, Nikolaus Kühn nadzwyczaj zimny i cyniczny esesman, jedyny z głównych aktorów, który do zagrania ma tylko jedną rolę. Ten nazista świadomie wybrał swoją drogę, dlatego nie potrzebuje wariantów życiowych do wyboru.

Coś się zagęszcza

Andreas Jeßing musi być może uporać się z największym szpagatem, gra wysokiego rangą esesmana, ale też liberała, który musi się ukrywać, ponieważ posądzany jest o morderstwo.

Oczywiście zarówno w scenografii jak i w kostiumach, jedno i drugie autorstwa Maschy Mazur, pojawiają się swastyki, w biegu wydarzeń jest ich coraz więcej. Coś się zagęszcza. Imponujące, jak muzyka, skomponowana przez Michę Kaplana specjalnie do spektaklu, nakręca tę kulminację.

Duże brawa rozbrzmiały po premierowym spektaklu, a wyraźnie wzmogły się, kiedy pojawili się realizatorzy skupieni wokół reżysera Klemma. Dlaczego? Ponieważ wszyscy razem stworzyli niełatwy, ale bardzo imponujący, gęsty i emocjonalnie poruszający spektakl.