Artykuły

Na obejrzenie tego spektaklu trzeba poświęcić dwa wieczory.

Teatr Dramatyczny zaprasza na długo oczekiwane autorskie widowisko Krystiana Lupy Auslöschung — Wymazywanie według powieściowego tekstu Thomasa Bernharda, au­striackiego dramaturga zmarłego w 1989 roku. Termin premiery był kilkakrotnie przesuwany. Krystian Lupa jest autorem tłuma­czenia, apokryfów, scenariusza, reżyserii i scenografii spektaklu. To jego druga praca w Warszawie, po zrealizowanym przed dwo­ma laty na tej samej scenie, Powrocie Odysa Stanisława Wy­spiańskiego. Muzykę do najnowszej premiery skomponował Jacek Ostaszewski.

Bohater Bernharda przyjeżdża do rodzinnego miasta na pogrzeb rodziców, jako jedyny spadkobierca. Jego rozterki, konieczność do­konania wyboru: czy zostać i podporządkować się rygorom życia lo­kalnej społeczności, czy też zachować autonomię, być wiernym do­tychczasowym zasadom — ukazują nam człowieka pełnego wahań i sprzeczności. Auslöschung to propozycja oczyszczenia, uratowa­nia ludzkiej godności i prawdy przez „wymazywanie”. To przedsta­wienie o godności jednostki w społeczeństwie.

Krystian Lupa, jeden z najwybitniejszych dziś twórców polskiego te­atru, często wraca do dzieł literatury austriackiej. Wyreżyserował m.in. Marzycieli i Szkice z «Człowieka bez właściwości» we­dług Musila, Maltego albo tryptyk marnotrawnego syna według Rilkego, Lunatyków według Hermanna Brocha. Z dorobku Tho­masa Bernharda czerpie najczęściej — w krakowskim Starym Te­atrze wystawił jego Kalkwerk i Rodzeństwo, a w Teatrze Pol­skim we Wrocławiu — Immanuela Kanta. Istotną sprawą, która pasjonuje Krystiana Lupę w tej literaturze to kontynuacja wątku faustycznego.

— Przemiana naszego świata oczywiście dokonuje się, czy nam się podoba czy nie — mówił niegdyś reżyser w wywiadzie dla „Rzeczpo­spolitej”. — Pojąć te przemiany i aktywnie wejść w ich nurt można tylko poprzez motyw faustyczny. W Austrii, gdzie jest niesamowite przemieszanie również innych motywów, przeniesionych z żywiołu żydowskiego i słowiańskiego, wszystko o wiele szybciej fermentuje i owocuje w nowe mutacje. I nie chodzi tu w żadnym wypadku o moje predylekcje germanofilskie, po prostu w literaturze austriac­kiej znalazłem swoją studnię.

W Auslöschung — Wymazywaniu główną rolę Franza Josefa Mu­raua reżyser powierzył Piotrowi Skibie. Jego Matkę gra Jadwiga Jan­kowska-Cieślak, Ojca — Adam Ferency, Siostry: Jolanta Fraszyńska i Agnieszka Roszkowska, Brata — Wojciech Wysocki. Roli Poetki Marii podjęła się gościnnie Maja Komorowska. Ponadto występują m.in. Andrzej Szeremeta (Gambetti, uczeń Franza), Marek Wal­czewski (Kardynał Spadolini), Waldemar Barwiński (Aleksander), Zygmunt Malanowicz (Wujek Georg), Małgorzata Niemirska (Ciot­ka z Titisee) oraz Marcin Troński, Sławomir Grzymkowski, Agnieszka Wosińska, Jarosław Gąjewski.

Na obejrzenie Auslöschung — Wymazywania Krystiana Lupy, wzorem wielu jego poprzednich prac, poświęcić trzeba dwa wieczo­ry. Spektakl składa się z dwóch części, pokazywanych dzień po dniu. — Wielu ludzi uważa, że spektakl teatralny powinien być dziś krótki i mieć szybsze tempo — mówi reżyser. — Mnie zaś się zdaje, że w tej chwili właśnie powinny powstawać dzieła dające ludziom możność życia w innym rytmie, niż w tym, którym żyją na co dzień. Muszą istnieć oazy innych rzeczywistości, które mogą dawać rytmy wolne, skupione.