Artykuły

"Płatonow" w reż. Grzegorza Wiśniewskiego na Scenie Kameralnej Teatru Wybrzeże w Sopocie. Pisze Katarzyna Korczak w Portalu Pomorza.

W półmroku na scenę wkracza, grając na saksofonie, urodziwy Płatonow - Michał Jaros. Piękna, ekscentryczna, Anna - Magdalena Boć - śpiewa piosenkę do słów Jana Brzechwy "(...) w nocy, w dziwnej atmosferze, gdzie rozkoszy księżyc strzeże, krążą ludzie - nietoperze, pijąc słodki grzech." Jak duchy, schodzą się pozostałe postacie. Co zdarzy się w krótkim czasie między przyjazdem głównego bohatera a jego odjazdem?

"Płatonow" Antona Czechowa, w reżyserii Grzegorza Wiśniewskiego, druga premiera w nowym sezonie artystycznym 2013/2014 Teatru Wybrzeże w Gdańsku, opowiada o walce z samym sobą i wiecznej tęsknocie za lepszym światem.

Wyjechać "do miasta"

To ze wszech miar udane przedstawienie, na efekt składają się: nieśmiertelny geniusz dramatopisarza zdolnego do głębokich obserwacji psychologicznych, mistrzowska - bez efektów specjalnych - reżyseria, świeży przekład Agnieszki Lubomiry Piotrowskiej, mądre, klarowne, opracowanie tekstu przez Jakuba Roszkowskiego, a przede wszystkim - wysmakowana, wytrawna, gra aktorów. Trafia do widza mały, czechowowski realizm. Akcja umieszczona wszędzie i nigdzie, tworzy dzieło uniwersalne.

Kiedy do bliżej nie określonej wiejskiej posiadłości przybywa, dawno nie widziany, Płatonow, odżywają marzenia, tęsknoty tych, którzy żyli dotąd na miejscu spokojnie. Ludzie - zwykli, dobrzy i źli, mądrzy, naiwni, czy głupi - wytrąceni zostają z rytmu. Każdy na swój sposób pragnie wyrwać się od codziennej banalności, wyjechać "do miasta" - symbolu wielkiego, ciekawego i lepszego, świata. Deską ratunku wydaje się główny bohater, niosący pozory nadziei na wyrwanie się z beznadziei i marazmu.

Żeby marzenia się spełniły potrzebna jest miłość. I tak w Płatonowie, którego dawno w chutorze nie widziano, zakochują się na umór trzy kobiety.

Dramat wewnętrznej klęski

Anna - Magdalena Boć, wdowa po generale, atrakcyjna, elegancka, wulkan zmysłów, w sukience z przodu tylko zapiętej pod szyję Sonia - gra postać Katarzyna Dałek, młodziutka żona Sergiusza, pasierba Anny, subtelna, młodzieńcza, świeża w uczuciach i naiwna do bólu, z zewnątrz pastelowa, od środka szalona. I Maria - grana przez Katarzynę Z. Michalską, typ naukowca, bez wcześniejszych doświadczeń miłosnych, kamuflująca płeć i wewnętrzny ogień pod strojem - mundurem.

Rozpoczynają się miłosne manewry, podchody, zaloty, a wszystko w zasięgu wzroku dobrotliwej i kochającej, oddanej i poczciwej Saszy, żony Płatonowa, w którą wciela się Monika Chomicka-Szymaniak.

Płatonow nie jest człowiekiem spełnionym, zwichrowany psychicznie przez swojego ojca, bez skończonych studiów, ląduje na posadzie prowincjonalnego nauczyciela, a tak się dobrze zapowiadał. Cóż dać może paniom? Nic! Bardzo szybko zmienia i niszczy zastany porządek, a na koniec samego siebie. Nie pomogą dobre intencje Sergiusza, wyrozumiałego, kochającego męża, Sonia zatraca się w ataku rozpaczy. Mikołaj - gra go Piotr Biedroń, marzyciel, słowiańska, nie pozbierana dusza, gubi się w pijaństwie. Jedyny przedstawiciel starszego pokolenia, Głagolew, właściciel ziemski, gra go Robert Ninkiewicz, który trzyma w kieszeni Annę poprzez weksle, pomimo prób i propozycji spokojnego życia, nie oderwie kobiety od obłędnej namiętności.

Grzegorz Wiśniewski wierny jest duchowi Czechowa i prowadzi postaci w taki sposób, aby ukazać dramat wewnętrznej klęski każdej z nich.

Śmiałe miłosne igraszki

Wszyscy aktorzy wcielają się doskonale w role reprezentantów inteligencji, budują pełnokrwiste, wiarygodne, budzące zrozumienie i sympatię, postacie, ich sposób gry oddaje klimat i ducha twórczości Czechowa. Chwilami dobrze się z nich pośmiać, można z wybraną postacią spróbować się utożsamić. Te słowiańskie, sentymentalne, rzewne typy, są nam bliskie, któż nie przeszedł przez beznadziejną, ślepą, miłość, nie szukał w wyidealizowanej miłości ratunku, skazując siebie na zatracenie?

Reżyser zastosował wtręt do przedstawienia - zaczyna się teatr w teatrze, Anna, Sonia, Płatonow i inni, wcielają się w - odpowiadających im - bohaterów z "Hamleta" Szekspira, bo przecież Hamlet, podobnie, jak Płatonow, jest sfrustrowany, zżerają go wątpliwości wewnętrzne, a otaczającymi go postaciami targają podobne, jak u Czechowa, namiętności.

Ważną rolę w budowaniu dramaturgii spektaklu odgrywa muzyka.

Scenografia Barbary Hanickiej stwarza tło, które nie przeszkadza, zniszczony neon i leżący wielki dzwon, mają znaczenie symboliczne, a na czerwonej kanapce ładnie komponują się pikantne miłosne igraszki.

"Płatonowa", w reżyserii Grzegorza Wiśniewskiego, wyreżyserowanego i zagranego bez udziwnień i zbędnych multimedialnych kombinacji, miłośnikom teatru teatralnego, szukającego prawdy o człowieku, gorąco polecam!