Artykuły

START LITERACKI Luigi Pirandella nie był zbyt udany. Za­debiutował, mając zaledwie 22 lata, opowiadaniami i wierszami. Zarówno opowiadania jak i zbiory poetyckie prze­szły jednak bez echa. Pirandello - syn ziemi sycylijskiej - otrzymał staranne wykształcenie. Studiował filologię w Rzymie i w Bonn. Po studiach przyjął skromną posadę nauczyciela literatury w żeńskiej szkole, parając się jednocześnie piórem. Bez większego wszakże - jak już wspomnieliśmy - efektu.

Przełom nastąpił bezpośrednio po za­kończeniu I wojny światowej. Sławę i zaszczyty - których ukoronowaniem było przyznanie pisarzowi w roku 1934 Nagrody Nobla - przyniosła twórczość dramatyczna. W roku 1917 Pirandello napisał sztukę "Tak jest, jak się pań­stwu zdaje", która zapoczątkowała nie­zwykłą popularność pisarza. Spośród licznych utworów dramatycznych naj­większy rozgłos zdobyły sztuki: "Sześć postaci scenicznych w postukiwaniu au­tora", "Henryk IV", "Odziać tych, któ­rzy są nadzy" oraz "Życie, jakie ci da­łem".

W obliczu tych sukcesów Pirandello porzucił nauczycielską posadę i poświęcił się wyłącznie teatrowi. Przez wiele lat był dyrektorem teatrów i reżyserem.

Jednocześnie nie zarzucił innych form literackich. Ugruntował swoją sławę ja­ko znakomity nowelista. Napisał prawie 250 nowel, z których czerpał również te­maty do swoich sztuk. Mniejszą popu­larność zdobyły powieści Pirandella. Do najbardziej znanych należy "Cień Ma­cieja Pascala" oraz "Jeden, żaden, sto tysięcy".

Pirandello jest przedstawicielem tzw. weryzmu, czyli włoskiego naturalizmu. Jest, jednocześnie prekursorem literatu­ry egzystencjalistycznej, która zrobiła tak zawrotną karierę w latach powojen­nych. Dramaty Pirandella odznaczają się znakomitym wyczuciem teatralnym i świetną konstrukcją. Znać w nich lwi pazur człowieka, dla którego teatr nie miał żadnych tajemnic.

Pirandello jest znany czytelnikowi i widzowi polskiemu. W roku 1958 uka­zał się zbiór opowiadań włoskiego pi­sarza pt. ,,Czarny szal", będący świetną ilustracją tego rodzaju twórczości Piran­della. Oglądaliśmy również dramaty Pi­randella na deskach teatralnych i w te­lewizji.

26 czerwca teatr TV wystawi sztukę pt. "Tak jest, jak się państwu zdaje". Bę­dzie ku temu podwójna okazja: w ro­ku bieżącym bowiem przypada stulecie urodzin Pirandella, sztuka natomiast została napisana przed 50 laty.

Zasygnalizujmy jeszcze temat sztuki: do prowincjonalnego miasteczka przyjeżdża rodzina. -"Tubylcy" głowią się nad interesującym problemem: jaka jest ta rodzina, co ci ludzie sobą reprezen­tują. Wyjaśnienie zawarte jest... w tytule sztuki. Podobnie jak inne utwory Pirandella, również i ten jest świetnie skonstruowany, trzymając widza cały czas w napięciu i dostarczając mu niemało emocji.

W sztuce zobaczymy: Ryszardę Hanin, Zbigniewa Zapasiewicza, Ludwika Paka, Jolantę Wołłejko, Tadeusza Bartosika, Hannę Stankównę, Aleksandrę Leszczyńską, Zygmunta Maciejewskiego, Saturnina Butkiewicza, Kazimierza Wichniarza, Krystynę Borowicz i Eugeniusza Kowal­czyka. Reżyseruje - Ireneusz Kanicki.