Artykuły

Premiera "Zachodniego wybrzeża. Powrotu na pustynię" Bernarda-Marie Koltesa w reżyserii Michała Borczucha otworzy związany z tym spektaklem projekt społeczno-kulturalny Teatru Polskiego we Wrocławiu. Jego tematem będzie wykluczenie, relacja z innym, obcym, ale też oswajanie miejskiej przestrzeni.

Sam spektakl został zainspirowany dwiema sztukami francuskiego dramatopisarza, poety i outsidera - obie portretują świat w momencie przemiany. Część pierwsza przenosi nas w lata 60., na francuską prowincję - z Algierii wraca tam Mathilde, która próbuje odzyskać znajdujący się w rękach brata rodzinny dom. Część druga rozgrywa się w portowych dokach, w strefie kolorowych imigrantów, ludzi wykorzenionych, wyrzuconych na brzeg obcego państwa i kultury. W tej właśnie przestrzeni niespodziewanie pojawia się biały biznesmen i z niewiadomych przyczyn chce popełnić samobójstwo. W obu tych opowieściach dochodzi do spotkania białego człowieka z kolorowym, Europejczyka z Innym, które budzi zarówno lęk, jak i fascynację oraz pożądanie. I wrogość - Koltes pisze prowokacyjnie w "Zachodnim wybrzeżu": "Każdy musi żyć po swojej stronie, ze spojrzeniem zwróconym na swój kraj. Trzeba zabronić spotkań. Trzeba wykorzenić ciekawość z głów ludzi. Trzeba zacząć się naprawdę nienawidzić, ale nie tak, jak biedny typ nienawidzi człowieka z wyższych sfer, ale jak skóra nienawidzi kwasu siarkowego".

Pierwszym elementem projektu będzie spotkanie z twórcami spektaklu, w tym z Michałem Borczuchem, reżyserem i dramaturgiem, autorem przedstawień zrealizowanych m.in. w krakowskim Teatrze Starym, wałbrzyskim Dramatycznym i wrocławskim Polskim. Drugim - wideoperformens Marzeny Sadochy "Roma movie", w którym fragmenty tekstów Koltesa mają stać się pretekstem do spojrzenia na sprawę Romów, którzy we Wrocławiu mieszkają w obozowisku przy ul. Kamieńskiego.

"To psy. Cały dzień żebrzą, liżą buty ludzi, skowyczą u ich nóg, a w nocy za dzień błagania i poniżenia mszczą się, wyganiając ciszę z ulic" - pisze Koltes w "Zachodnim wybrzeżu". Sadocha w wydarzeniu zatytułowanym "Romowie, czyli obcy - kanały nienawiści" chce - wykorzystując jako pretekst konflikt między koczującymi na Kamieńskiego Romami a władzami miasta - postawić pytanie o współczesne formy, jakie przyjmuje nienawiść, a także o miejsce, do jakiego chcielibyśmy wyeksmitować innych, obcych.

"Chamka, żebraczka, chora, nędzarka, resztka istoty ludzkiej; mam tak dosyć tych niedomytych szaleńców, że wolałabym żyć ze szczurami i psami, Boże! Wszyscy ci ludzie wzbudzają obrzydzenie. Chcę żyć zamknięta czworgiem betonowych drzwi, jak tylko wrócę do siebie, zabarykaduję się, każę sobie podawać żywność przez tunel, żeby nigdy już nie widzieć i nie czuć zapachu tego wyskrobka istoty ludzkiej: Każę się oblać betonem od włosów aż do stóp, pozostawiając jedynie otwór na usta i nos" - oto inny fragment "Zachodniego wybrzeża", który zostanie wykorzystany jako narracja dla obrazów z koczowiska.

Kolejny element projektu jest skierowany do uczniów szkół podstawowych i gimnazjów. Gimnazjaliści będą realizować krótkometrażowe filmy na temat "Mam słabość do dziwnych miejsc" - najciekawsze z nich zostaną zaprezentowane w Kinie Nowe Horyzonty podczas jednodniowego przeglądu. Uczniowie podstawówek natomiast będą mogli wziąć udział w konkursie plastycznym "Mój wymarzony Wrocław". W obu przypadkach organizatorom chodzi o to, by uczestnicy podkreślili emocjonalny stosunek do przestrzeni miejskiej.

- Chcemy zachęcić młodych ludzi do pochylenia się nad szczególnym obliczem miasta, który można odnaleźć choćby w uroku starych kamienic, kirkucie, ale też spontanicznym wybuchu radości przypadkowych osób. Pragniemy zachęcić młodzież do uchwycenia fenomenów miejsc i ludzi, którzy je tworzą - tłumaczą organizatorzy.

Mottem tych działań będzie cytat z Koltesa: "Mam słabość do dziwnych miejsc. Przestrzeń miejska, metropolijna to również obszary zmarginalizowane".

Cały projekt zostanie dopełniony wystawą malarstwa Natalii Bażowskiej i Joanny Pałys we foyer Teatru Polskiego (scena przy ul. Zapolskiej 3 we Wrocławiu). Jej tematem ma być gloryfikacja odmienności.