Artykuły

Jak pisać o tym spektaklu, że­by nie zrobić przykrości dobre­mu teatrowi, aktorom i począt­kującemu reżyserowi. Nie widzę sposobu. Więc krótko. Jest to historia "rollenfressera". Tylko tyle i prawie nic ponadto. Myślę, że nie warto zaprzątać uwagi widzów karierą pazernego akto­ra, bez względu na czasy, w których występował na scenie. Mi­chał Ratyński opowiedział histo­rię Hofgena metodą Franka Ki­mono: "więc gaz do dechy i wypuszczam czad z aparatury, co ma 1000 wat". "Aparatura" w Teatrze Powszechnym ma przy­najmniej o 500 wat za dużo i dlatego rzęzi, szumi, skrzypi, wydaje tragikomiczne dźwięki. A poza tym nie mieści się na sce­nie: źle widać, panie reżyserze. Michałowi Ratyńskiemu brakuje jeszcze w pracy wszystkiego, z wyjątkiem pomysłów i dobrego samopoczucia. Pomysły jak po­mysły. Są wśród nich lepsze i gorsze, większość drażni tandet­ną ilustracyjnością, ale może kiedyś w twórczości Ratyńskiego przestaną być pomysłami, reżyserskimi haftami i ornamentami i przekształcą się w organiczne elementy spektakli. Gorsza spra­wa z samopoczuciem reżysera, wyczuwalnym w każdej niemal scenie. Dlatego leję kubeł zim­nej wody i piszę, że spektakl jest pozbawiony rytmu i stylistycznej konsekwencji, nachalny w wyrazie, pełen banałów i sche­matów myślowych, że zawarte w nim wyobrażenie o niemieckim ekspresjonizmie jest więcej niż powierzchowne, że aktorzy grają w różnych konwencjach, że nie­które kostiumy są fatalne, a in­ne źle uszyte... Starczy.

Dobra rola Anieli Świderskiej, godna szacunku, chociaż mono­tonna, praca Tadeusza Huka, obiecujące występy młodych ak­torów Pieczyńskiej i Trąbczyńskiego, poprawny epizod Pawlika i to już chyba wszystko, co moż­na zapamiętać z tego przedsta­wienia. To smutne, że tylko ty­le. Ale może po "Mefiście" w Tea­trze Powszechnym i lekturze dobrego jak zwykle programu ktoś jednak wróci do powieści Klausa Manna, obejrzy film Szabó, poczyta o Grundgensie i zacznie z tego wyprowadzać wnioski. Warto. Ja w każdym razie tak zrobiłem i nie żałuję.