Artykuły

Zazwyczaj ostatnimi czasy w naszych teatrach operowych bywało tak, że nowe pozycje repertuarowe wchodziły na scenę dopiero wtedy, kiedy sezon dobrze się już rozkręcił. Tym razem jednak stało się inaczej: już u progu sezonu aż trzy teatry zechciały zafrapować swą widownię występując z atrakcyjnymi premierami - piszą Teresa Grabowska i Józef Kański w Trybunie.

I tak Opera Dolnośląska we Wrocławiu - wchodząc nareszcie, po ciągnących się przez 8 aż lat remontach i rekonstrukcjach, do odrestaurowanego pięknie wnętrza zabytkowego gmachu z 1841 r. i zarazem święcąc 60-lecie polskiej operowej sceny w tym prastarym nadodrzańskim grodzie (gdzie skądinąd świetne tradycje operowych widowisk sięgają aż XVII w.) - zaprezentowała nową inscenizację Moniuszkowskiej "Halki".

Tym właśnie dziełem ongiś, we wrześniu 1945 r., działalność tej sceny rozpoczęto. Tamto przedstawienie nawiązywało oczywiście do dawnych tradycji i utrzymane było w stylu narodowym; teraz reżyser Laco Adamik pokusił się o próbę nadania operze Moniuszki rysów bardziej uniwersalnych i przybliżenia jej treści do mentalności współczesnego, a zwłaszcza młodego widza. Odszedł - wespół z Barbarą Kedzierską jako scenografem - od góralskiego folkloru i obrazów z życia XVIII-wiecznej polskiej szlachty, ale typy te są przecież obecne w muzyce Moniuszki i licznych zwrotach słownego tekstu! Od strony scenicznej rzecz wypadła zatem mocno kontrowersyjnie (choć znalazła także zapalonych zwolenników).

Od muzycznej strony natomiast przedstawienie pod dynamiczną i precyzyjną zarazem batutą dzielnej dyrygentki Opery Dolnośląskiej Ewy Michnik mogło sprawić słuchaczom wiele satysfakcji, zwłaszcza że w międzynarodowej obsadzie głównych solowych partii błyszczały piękne głosy rosyjskiej sopranistki Tatiany Borodiny (Halka), ukraińskiego tenora Oleka Łychacza (Jontek), a zwłaszcza naszego znakomitego basa Radosława Żukowskiego (Stolnik).

Z kolei Opera Bałtycka w Gdańsku na początek sezonu sięgnęła odważnie po jedno z dzieł najtrudniejszych, lecz zarazem najwybitniejszych w operowej literaturze XX w. - po "Kawalera Srebrnej Róży" Ryszarda Straussa, który być może właśnie z powodu wspomnianej trudności pięć razy tylko jak dotąd pojawiał się w repertuarze polskich scen (z czego aż trzykrotnie w Warszawie). Szeroko rozbudowane główne partie wokalne, iskrząca się wszystkimi barwami potężna orkiestra, finezyjnie zarysowana psychika działających postaci obfitująca zarówno w romantyczne, jak i w komediowe, a nawet pikantne momenty akcja oraz przenikający całe dzieło rytm wiedeńskiego walca - wszystko to składa się na mistrzowską całość, pełną przy tym niepospolitego uroku.

Poznański Teatr Wielki natomiast rozpoczął swój sezon całym festiwalem pn. Dni Verdiego (organizowanym już po raz piąty), uświetniając je premierą szczególnie wielbionego arcydzieła "Don Carlosa" [na zdjęciu], które łączy harmonijne cechy wielkiej opery historycznej oraz kameralnego dramatu głównych bohaterów targanych gwałtownymi namiętnościami. Tak widział to sam Verdi i zrozumiał to świetnie włoski reżyser starszej generacji Gianfranco de Bosio. Zrealizował on przedstawienie w tradycyjnym raczej stylu, ale bynajmniej nie razi ono konwencjonalizmem, natomiast pozwala wyśpiewać się wykonawcom i nie zmusza solistów do karkołomnych działań scenicznych. Pokazuje przy tym wiele istotnych dla dramatycznej treści dzieła szczegółów - jak np. schadzka króla Filipa i Eboli w tle akcji. Podkreśla też zderzenie obłudnej świętości despotycznych władców ultrakatolickich XVI-wiecznej Hiszpanii z zimnym okrucieństwem i wszechobecną podejrzliwością władających nią w rzeczywistości ideologów Inkwizycji. W rezultacie powstał spektakl o dużej sile wyrazu, aż do końca trzymającej widza w napięciu.

Taki początek sezonu pozwala - mimo licznych i uzasadnionych skądinąd narzekań - dość optymistycznie spoglądać w przyszłość naszych operowych scen.