Artykuły

"Noce i dnie" z Adamem Ferencym i ludowym zespołem śpiewaczym w domu kultury, spektakl-gra na podstawie horrorów H.P. Lovecrafta na nieczynnej stacji kolejowej. Sarah Kane wraca do Polski, a Konrad Swinarski - do Krakowa. To tylko niektóre z atrakcji rozpoczynającego się sezonu teatralnego.

W "Gazecie" przyglądamy się kulturalnym propozycjom na jesień. Podpowiadamy, na co w najbliższych miesiącach warto czekać i czego nie przeoczyć.

Po przeglądzie najciekawszych premier filmowych czas na premiery teatralne.

1. Wracają "Rewolucje", Szamocin/Zakrzewo, 4-6 września

Program "Wielkopolska. Rewolucje" to dowód na to, że teatralne projekty społeczne w małych miejscowościach mogą mieć wysoką jakość. A pracujący przy nich wybitni twórcy poważnie traktują uczestników amatorów. Reżyser Michał Borczuch przygotowuje spektakl-grę RPG we współpracy z Domem Dziecka w Szamocinie. Miejsce - nieczynna stacja kolejowa. Inspiracja - "Zew Cthulhu", klasyczny cykl opowiadań grozy H. P. Lovecrafta.

Z kolei Mikołaj Mikołajczyk, jeden z najbardziej interesujących polskich choreografów, wraca do powieści "Noce i dnie" Marii Dąbrowskiej razem z Zespołem Śpiewaczym "Wrzos" z Zakrzewa. Z pomocą Adama Ferencego śpiewający seniorzy opowiedzą o starości, godności i spełnieniu. W grudniu - pokazy w Poznaniu.

2. Glińska wraca do Masłowskiej, Warszawa, premiera 16 września

Prozą i sztukami Doroty Masłowskiej wciąż interesuje się teatr, czego dowodem kolejne przedstawienia. Najnowsza premiera - w Teatrze Studio. Agnieszka Glińska reżyseruje sztukę "Dwoje biednych Rumunów mówiących po polsku", pamiętaną z inscenizacji Grzegorza Jarzyny. Para bohaterów początkowo niby to dla zabawy odgrywa stereotyp "biednych Rumunów". Stopniowo wszystko przestaje być jasne, a w grę wkrada się psychiczne okrucieństwo.

Jak Glińska, która przyzwyczaiła swoich fanów do psychologicznego, opartego na relacjach między postaciami teatru, odnajdzie się w języku groteski?

3. Nowy taniec wraca do Niżyńskiego, Warszawa, 20-27 września

Ciało/Umysł to jeden z najważniejszych polskich festiwali tańca współczesnego. Ci, którym taniec na scenie kojarzy się wyłącznie ze zwiewnymi baletnicami, nie mają tu czego szukać. Interdyscyplinarne projekty angażują artystów z różnych dziedzin. Nie zabraknie premier.

Grzegorz Laszuk i Michał Libera przygotują spektakl "Szpieg. Albo człowiek, który słuchał", nawiązujący do postaci radzieckiego wynalazcy Lwa Teremina, pioniera elektronicznych instrumentów muzycznych reagujących na ruch. Tomasz Wygoda, jeden z najbardziej doświadczonych polskich tancerzy współczesnych, po latach pracy dla teatru powróci w solowym występie inspirowanym twórczością Wacława Niżyńskiego, legendy baletu i skandalisty sprzed stulecia.

Gwiazdą festiwalu będzie Jérčme Bel - jeden z najważniejszych eksperymentatorów światowej choreografii.

4. Powrót śląskich duchów, Warszawa, 21-23 września

Teatr Polski i Instytut Teatralny zapraszają na "Piątą stronę świata". To adaptacja powieści Kazimierza Kutza w reżyserii Roberta Talarczyka z Teatru Śląskiego w Katowicach. Pogmatwana historia i tragiczne wybory Ślązaków spotykają się tu z realizmem magicznym. Niesamowitość ze społecznym konkretem łączy też wałbrzyskie "Betlejem polskie" Wojciecha Farugi, wciągająca opowieść o tym, jak na peryferiach religia staje się formą ucieczki.

W programie też coś dla najmłodszych - "Chodź na słówko" Maliny Prześlugi, jednej z najważniejszych dziś autorek sztuk dla dzieci, w reżyserii Jerzego Moszkowicza. Wszystko w ramach cyklu "Nówka sztuka" - przeglądu spektakli nagrodzonych w Ogólnopolskim Konkursie na Wystawienie Sztuki Współczesnej.

5. Powrót na pustynię, Wrocław, premiera 4 października

Bernard-Marie Koltes, jeden z najważniejszych francuskich dramatopisarzy XX wieku, rzadko gości na polskich scenach. We wrocławskim Teatrze Polskim Michał Borczuch wystawi w jeden wieczór dwie jego sztuki - "Powrót na pustynię" i "Zachodnie wybrzeże". Razem złożą się na opowieść o rodzinnym konflikcie i napięciu między Europą i Afryką, z wojną w Algierii w tle.

Akcja "Powrotu..." rozgrywa się na francuskiej prowincji. Mieszczańskie domostwo, do którego wraca główna bohaterka, okazuje się pełne obłudy stanowiącej rewers politycznej hipokryzji kolonizatorów.

6. Klata wraca do Swinarskiego i do "Do Damaszku", Kraków, premiera 5 października

Pierwsze pół roku dyrekcji Jana Klaty w Starym Teatrze minęło pod znakiem głośnych wystawień nowych sztuk z politycznym pazurem. Rozpoczynający się sezon poświęcony jest Konradowi Swinarskiemu, reżyserowi, którego legenda nie blaknie od tragicznej śmierci przed czterema dekadami. Uczeń Brechta rozpięty między polskością a niemieckością, romantyczny wizjoner i ważna postać teatru politycznego.

W planach zarówno reinterpretacje prac artysty, jak i spektakle luźno inspirowane jego postacią, np. historia alternatywna, w której Swinarski wciąż żyje i tworzy. A na inaugurację - "Do Damaszku" Augusta Strindberga w reżyserii samego Klaty. Swinarski planował wystawienie tej sztuki - nie zdążył. Zginął w katastrofie samolotu w 1975 r. Leciał do Damaszku.

7. Dialog wraca do Sarah Kane, Wrocław, 11-18 października

Mocnym akordem zacznie się festiwal Dialog. Johan Simons, holenderski reżyser, w jeden teatralny wieczór pokaże całą trylogię Sarah Kane. Wystawienia "Oczyszczonych", "Łaknąć" i "4.48 Psychosis " wywołały dziesięć lat temu jedną z najważniejszych debat o polskim teatrze, zaskakując wizją świata pełnego przemocy, obłędu i samotności.

Simons z zespołem monachijskiego teatru Kammerspiele wydobywa poetycki i tragiczny wymiar tekstów kultowej angielskiej autorki zmarłej samobójczą śmiercią w 1999 r. Festiwal przypomni też najsłynniejsze polskie wystawienie Kane - legendarnych "Oczyszczonych" Krzysztofa Warlikowskiego z 2001 r.

8. Powrót miejskich opowieści, Kraków, 19 października

Rimini Protokoll to wyjątkowy kolektyw teatralny, który na scenie chętniej pokazuje zaproszonych gości niż sam siebie. Podczas tegorocznej edycji Krakowskich Reminiscencji Teatralnych pokaże "100%" - projekt z pogranicza socjologii i teatru. Realizowany dotąd m.in. w Berlinie, Londynie, Atenach czy Melbourne, teraz trafi pod Wawel. Założenie jest proste - w teatrze ma powstać reprezentacja miasta w mikroskali. Nie takiej znowu "mikro" - na scenie znajdzie się sto osób dobranych spośród mieszkańców na podstawie wielomiesięcznych badań i wywiadów. Performance ze stu opowieści ma stworzyć unikalny obraz Krakowa.

9. Powrót dziewczęcości, Lublin, 19 października

Gwiazdą tegorocznej edycji Konfrontacji będzie Heiner Goebbels - awangardowy kompozytor i reżyser z Niemiec, który wszedł do międzynarodowego festiwalowego mainstreamu. Artysta, który swoją karierę artystyczną zaczynał jako muzyk, do współpracy przy spektaklu "When the Mountain Changed It's Clothing" zaprosił chór dziewczęcy z Mariboru.

Z młodymi Słowenkami tworzy surrealistyczny świat, plastycznie dopracowany i złożony z rozmaitych fantazji na temat pensjonarskiej niewinności. W jaki sposób dorośli wyobrażają sobie "dziewczęcość"?