Artykuły

Nowy film Joanny Kos-Krauze i Krzysztofa Krauze "Papusza", z Jowitą Budnik w roli głównej, trafi do kin 15 listopada. Wcześniej, we wrześniu, opowieść o życiu cygańskiej poetki Bronisławy Wajs-Papuszy walczyć będzie o Złote Lwy na 38. festiwalu w Gdyni.

Papusza (ur. 1908 lub 1910, zm. 1987) przez czterdzieści lat mieszkała w taborze, wiodąc wędrowne życie. Jej losy okazały się dramatyczne. W 1949 r. do taboru dotarł poeta Jerzy Ficowski. Zainteresował się poetyckimi improwizacjami Cyganki, pisanymi w języku romskim. Za jego namową Papusza zaczęła spisywać swoje wiersze. Ficowski tłumaczył je z języka romskiego na polski.

Pod wpływem Ficowskiego Papusza zaniechała koczowniczego trybu życia i poświęciła się literaturze. Opisywała m.in. dzieje i obyczaje Cyganów. W efekcie, oskarżona o zdradę tajemnic, została wykluczona ze społeczności cygańskiej.

W filmie Joanny Kos-Krauze i Krzysztofa Krauze rolę Papuszy zagrała Jowita Budnik, która z parą reżyserów współpracowała już przy okazji realizacji "Placu Zbawiciela" (2006).

Bohaterowie "Papuszy" mówią w języku polskim i w języku romskim. Przygotowując się do roli, Budnik przez 10 miesięcy uczyła się języka romskiego. Jako Jerzy Ficowski partneruje jej na ekranie Antoni Pawlicki. W męża Papuszy, Dionizego Wajsa, wcielił się Zbigniew Waleryś. W obsadzie jest ponadto wielu aktorów-amatorów wywodzących się ze społeczności polskich Romów.

Jowita Budnik opowiadała PAP, że romscy aktorzy zostali wyłonieni podczas castingów organizowanych w różnych rejonach Polski. - Pochodzą między innymi z Olsztyna, Ełku - wymieniała aktorka.

Zaznaczyła, że praca na planie "Papuszy" nie była dla niej pierwszą okazją do kontaktu ze społecznością Romów. - Moja mama jest wielbicielką kultury romskiej. W miejscu, gdzie się wychowywała, w okolicach Suwałk, było dużo Cyganów. Oni zawsze mamę fascynowali. Razem jeździłyśmy na festiwale kultury romskiej, poznałyśmy wielu Cyganów. Znałam poezję Papuszy przed realizacją tego filmu - powiedziała Budnik.

Zdjęcia do "Papuszy", filmu czarno-białego, których autorami są Krzysztof Ptak i Wojciech Staroń, kręcono na Warmii, Dolnym Śląsku, w Nowym Sączu i Warszawie - w okresie od lutego do listopada 2012 roku. Muzykę do filmu skomponował Jan Kanty Pawluśkiewicz.

Na tegorocznym 48. Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w czeskich Karlowych Warach twórcom "Papuszy" przyznano Wyróżnienie Specjalne Jury.

Na 38. festiwalu filmowym w Gdyni, który potrwa od 9 do 14 września, "Papusza" będzie jednym z 14 polskich obrazów walczących o Złote Lwy. Wśród jej konkurentów do głównej nagrody w Gdyni będą m.in.: "Chce się żyć" Macieja Pieprzycy, "Ida" Pawła Pawlikowskiego, "Ostatnie piętro" Tadeusza Króla, "Płynące wieżowce" Tomasza Wasilewskiego, "Układ zamknięty" Ryszarda Bugajskiego oraz "W imię..." Małgorzaty Szumowskiej. Filmy z konkursu głównego oceni jury pod przewodnictwem prozaika, dramaturga i scenarzysty Janusza Głowackiego.