"Termopile polskie" w Starym Teatrze
Wczoraj odbyła się w Starym Teatrze premiera dramatu Tadeusza Micińskiego, p.t. "Termopile polskie". Poprzedziła ją konferencja prasowa z udziałem dyrektora teatru Stanisława Radwana i reżysera spektaklu Krzysztofa Babickiego.
Wystawienia "Termopil polskich" planowane było już od 1982 r. Stanowią one ważne ogniwo w linii repertuarowej teatru, w zastanowieniu się nad tragizmem i złożonością polskiego losu, znaczonym takimi spektaklami jak: "Nie-Boska komedia", "Dziady", czy "Wyzwolenie".
Czas wydarzeń, przedstawiony w "Termopilach", obejmuje lata 1787-1813. Daty te oznaczają momenty, w których - zdaniem Micińskiego - rozstrzygały się losy Polski. Kaniowski zjazd monarchów oraz śmierć księcia Józefa Poniatowskiego. Pomiędzy nimi mieszczą się m. in. Konstytucja 3 Maja, konfederacja targowicka. Sejm w Grodnie, insurekcja kościuszkowska, rzeź Pragi oraz jeden z ostatnich epizodów epopei napoleońskiej - bitwa pod Lipskiem. "Termopile polskie" są próbą poszukiwania przyczyn upadku Polski, utraty suwerenności narodu i państwa. I choć prawda historyczna podporządkowana została w dramacie mistyce losu narodowego, trzeba podkreślić, że stanowisko Micińskiego, rozpatrywane na tle współczesnych mu historiografów - jest samodzielne i wyważone. Dramat zawiera surowy osąd wad narodowych i wewnętrznych czynników odpowiedzialnych za pogrążenie kraju w obezwładniającej anarchii. Miciński pokazuje również jak wszelkie próby naprawy i ratowania państwa uniemożliwiała polityka państw ościennych, odsłania kulisy układów i intryg, prowadzonych przez dwory europejskie, zmierzające do ostatecznego rozbioru Polski. Idea panslawizmu - silna i bliska Micińskiemu - nie równoważy osądu, z jakim spotyka się w dramacie polityka caratu.
Misterium Micińskiego rozpoczyna się w sposób niecodzienny, w momencie ukazanej w "Prologu" śmierci bohatera. Wszystkie następujące po niej sceny rozgrywają sie w "Amfiteatrze duszy" księcia Józefa, stanowią retrospektywną projekcję jego świadomości, przez którą przesuwają się obrazy własnego życia i narodowej historii.
Tadeusz Miciński (1873- 1918) - wizjoner, mistyk opętany Polską, nie doczekał się wystawienia ani jednego ze swoich dramatów. W dwudziestoleciu międzywojennym ożyło zainteresowanie pisarstwem Micińskiego, ale jego utwory - uderzające w wiele narodowych mitów - i wtedy nie doczekały się realizacji. Twórczość tego autora do dziś pozostaje trudna w odbiorze, budzi kontrowersje. W ciągu ostatnich lat udostępniono czytelnikom jego poezje, poematy epickie, najważniejsze dramaty.
Prapremiera "Termopil polskich" odbyła się w 1970 r. w Teatrze "Wybrzeże" w Gdańsku. Obecnej adaptacji dramatu Micińskiego dla krakowskiej sceny Starego Teatru dokonał Krzysztof Babicki - wybitny reżyser młodego pokolenia. W spektaklu bierze udział 44 aktorów, a wśród nich: Anna Polony, Elżbieta Karkoszka, Jerzy Trela, Wiktor Sadecki, Krzysztof Globisz, Edward Lubaszenko i inni. Dramat, wystawiony wielkim nakładem sił i środków, ma z pewnością szansę stać się istotnym momentem w historiozoficznych tradycjach tej sceny. Recenzję z przedstawienia zamieścimy w najbliższym czasie.
