Warszawa. Zmarł Henryk Tomaszewski
Zdaniem malarza i grafika Franciszka Starowieyskiego zmarły w niedzielę, 11 września Henryk Tomaszewski (na zdjęciu) był artystą, którego nie dało się naśladować. Współtwórca polskiej szkoły plakatu, wybitny grafik, ilustrator i pedagog Henryk Tomaszewski miał 91 lat.
- On był trudny do podrobienia, bo robił plakaty tak jak ptaszek śpiewa - powiedział PAP w poniedziałek Starowieyski. Jego zdaniem był artystą, który "właściwie nie stworzył żadnej szkoły, ale stworzył tabun swoich imitatorów".
- Uniowie naśladowali Henia i tu się zaczynała tragedia. Udawali swobodną plamę, ale jak potem człowiek się przyjrzał, to ta "swobodna" plama była robiona trzy razy. To, co Henio sobie machnął pędzlem, inni sobie robili trzy razy po konturze" - podkreślił Straowieyski. Lekkość kreski, zdaniem Starowieyskiego, Tomaszewski uzyskał "przepisując nuty ojcu, który był klezmerem".
Starowieyski dodał, że Tomaszewski bawił się, tworząc, ale była to "bardzo ciężka zabawa". - Robił po sto szkiców do każdego plakatu. To był wynik zawsze długiej ciężkiej pracy - ocenił.
Malarz, rysownik i grafik Edward Dwurnik uważa z kolei, że Tomaszewski wprowadził do polskiego plakatu tzw. literalność, czyli wykorzystywanie w nich napisów stylizowanych na odręczne.
- Zaczerpnął to od małego chłopca - to był Daniel Wnuk. On miał taki kajecik, w którym rysował literki. Tomaszewski kiedyś to u niego zobaczył i później wprowadził coś podobnego do swoich plakatów - takie charakterystyczne odręczne napisy, z genialnym światłem - wyjaśnił PAP Dwurnik.
Sam Tomaszewski podkreślał zawsze, że w swojej twórczości - przez całe życie starał się odnaleźć znaki, które byłyby zrozumiałe dla wszystkich.
Henryk Tomaszewski urodził się 10 czerwca 1914 roku w Warszawie. W 1934 roku ukończył Szkołę Przemysłu Graficznego jako rysownik litograf. W latach 1934-39 studiował malarstwo w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych.
Plakatem zajął się w 1936 roku. W tym samym roku zaczął współpracować z tygodnikiem satyrycznym "Szpilki". Lata okupacji spędził w Warszawie. Od 1945 do 1950 roku mieszkał w Łodzi, potem wrócił do Warszawy.
Projektował scenografię dla stołecznego teatru Syrena, w 1952 roku został profesorem macierzystej uczelni, na której do 1985 roku prowadził pracownię plakatu. Wychował dziesiątki grafików i projektantów plakatów. Do jego pracowni przyjeżdżali na staże młodzi artyści z różnych zakątków świata.
Był laureatem licznych nagród i wyróżnień artystycznych na całym świecie. W 1948 roku na Międzynarodowej Wystawie Plakatu Filmowego w Wiedniu otrzymał pięć pierwszych nagród. Komentarze graficzne, rysunki satyryczne zamieszczał w "Przeglądzie Kulturalnym", "Literaturze", opracował graficznie wiele książek oraz wystaw.
Wydał zbiór rysunków "Książka zażaleń" (1961). Był członkiem wielu międzynarodowych stowarzyszeń artystycznych, m.in. Alliance Graphique Internationale (AGI); w roku 1976 od Royal Society of Arts w Londynie otrzymał tytuł Honorowego Projektanta Królewskiego (Honorary Royal Desinger).
Wiele jego plakatów zaliczonych zostało do kanonu światowego plakatu. Są wśród nich m.in. plakaty teatralne: "Król Edyp" (1961), "Hamlet" (1962), "Witkacy" (1972), "Amadeusz" (1981), filmowe: "Obywatel Kane" (1948), "Rewizor" (1953), wystaw: "Wzornictwo przemysłowe Wielkiej Brytanii" (1963), "Teresa Pągowska" (1986), "Henryk Tomaszewski - Love" (1991).
Jednym z najsłynniejszych plakatów Tomaszewskiego w Polsce jest plakat wyborczy dla "Solidarności" pt. "2+2 musi być zawsze 4" z 1989 roku.
