Strefy intymne Solidarności
"Ciała obce" w reż. Kuby Kowalskiego z Teatru Wybrzeże w Gdańsku w TVP Kultura. Pisze Joanna Derkaczew w Gazecie Wyborczej - Gazecie Telewizyjnej.
Julia Holewińska przez pryzmat zmiany pici pokazuje wolną Polskę wykastrowaną z solidarnościowych mitów i ideałów
Sałatka z serem roquefort już na stole, obok pasztet z wątróbki drobiowej, pudding z łososia, może tylko tymianku za mało w bouquet garni. Ewa, była działaczka opozycyjna, obecnie specjalistka po kursie marketingu i psychologii reklamy, wie, że drobiazgi robią różnicę. 5 gałązek to nie 6, a cena 29,99 to ciągle nie 30.
Ale trudno już, byleby tylko przyszli, cała pensja na świąteczny obiad poszła. - Byłoby miło jak dawniej, wtedy gdy nas wsadzili do paki na sylwestra - mówi.
Do Ewy jednak nikt nie przyjdzie. Co innego do Adama, równego chłopa, który i wypić potrafił, i filut był, ciężarną żonę chyba zdradzał, ciągle na pysku przecież ślady szminki miał. Adamowi jednak wycięli, doszyli i stal się Ewą, której własny syn ręki nie poda, a koledzy z opozycji popędzą jak zarazę.
Twórczyni dramatu Julia Holewińska bazowała na historii Marka/Ewy Hołuszko opisanej przez Jacka Hugo-Badera w reportażu dla "Gazety Wyborczej". Były działacz "Solidarności", który po operacji zmiany płci został odrzucony zarówno przez dawnych przyjaciół, jak i nowy system, stał się dla niej idealnym przykładem do pokazania absurdów transformacji: politycznej, ekonomicznej, mentalnościowej. Holewińska zderza lata 80. ze współczesnością, zaludniając obie strefy czasowe postaciami rzeczywistymi oraz ikonami zbiorowej wyobraźni (Maryja Dziewica, Alina - siostra Balladyny, Joanna Szczepkowska - w telewizorze, Jadwiga - królowa Polski). Przede wszystkim jednak eksponując sprawy najbardziej osobiste i wstydliwe, komentuje publiczne problemy systemowe.
Wolna Polska w "Ciałach obcych" to państwo, które nadal upokarza i szczuje obywateli przeciwko sobie. Opozycjonista uczy się reklamowej manipulacji i przepuszcza pieniądze na niepotrzebne produkty. "Pan w kitlu" na protesty przeciwko grubiańskiemu zachowaniu podczas badania wyjaśnia, że intymność, szacunek i cywilizowane warunki można dziś sobie co najwyżej kupić. Wolność jest nadal po stronie silniejszych. Z dóbr publicznych lepiej korzystać prywatnie. Czarnego i groteskowego obrazu Polski potransformacyjnej dopełniają postaci dzisiejszych trzydziestolatków. Nazwani na cześć solidarnościowych bohaterów i wartości (Lech, Wiktoria) brzydzą się pokoleniem rodziców. Zamiast mitu zwycięskiej walki widzą tylko zachłanność i krótkowzroczność byłych działaczy, którzy prosto z cel w Białołęce przesiedli się do korporacyjnych "ołpenspejsów".
***
Retransmisja Festiwalu Sztuki Reżyserskiej "Interpretacje" w Katowicach
CIAŁA OBCE*****
spektakl Teatru Wybrzeże z Gdańska, Polska 2013, sztuka Julii Holewińskiej, reż. Kuba Kowalski, wyk. Justyna Bartoszewicz, Marek Tynda, Piotr Biedroń
WTOREK 12.03, 01 TVP KULTURA
