Artykuły

Na ogół zajmuję silę na tym miejscu sprawami i sprawkami gdańsko-sopocko-gdyńskimi, co oczywiście wielbicieli mi nie przysparza. Życie byłoby jednak diabła warte, gdyby nie było uparte - jak powiedział pewien szlachetny szaleniec. Wyjątek czynię od tej reguły (od reguły gdańsko-sopocko-gdyńskiej) jedynie dla spraw ogólnych wagi państwowej i dla teatru Adama Hanuszkiewicza. Po tym krótkim, ale koniecznym oświadczeniu mogę spokojnie przystąpić do rzeczy. Chociaż nie! Jeszcze jedno zdanie jest tutaj niezbędne. Informuję wszystkich moich zaprzysięgłych przyjaciół, że Hanuszkiewicz specjalnego żołdu za zachwyty nad jego teatrem mi nie płaci. Chwalę ten jego teatr z własnej woli. Chwalę, bo mi się naprawdę bardzo podoba. Chwalę z zawodowej zazdrości, bo sam bym chciał taki teatr robić. Ale od chęci do realizacji jest daleko. Czasem nawet bardzo daleko.

Ostatnio robi u nas furorę poeta Kamil Cyprian Norwid. Należy on do rzędu poetów "trudnych". Jest opętany Polską i wskutek tego bardzo często to, co mówi brzmi - nawet dzisiaj - nieprzyjemnie i niepochlebnie. Oczywiście, nieprzyjemnie i niepochlebnie dla nas, jego "późnych wnuków". W swoich wierszach, traktatach, rozprawach i listach jest jeszcze bardziej ironiczny i krytyczny od teraźniejszego beniaminka teatrów (nawiasem mówiąc Norwid nigdy, nie był beniaminkiem ani teatrów, ani krytyków, ani rodaków, o których bezustannie myślał) - poety Ernesta Brylla.

Powiedział kiedyś o sobie (Norwid nie Bryll), że jest cynikiem, bo pisze rzeczywistość. Jeśli się zna jako tako historię Polski, dzieje literatury, która wydała Kochanowskiego i Mickiewicza - wreszcie jeśli się zna życiorys Norwida i czasy, w których wypadło mu żyć i tworzyć - to rzeczywiście w określeniu tym (cynik) nie ma przesady. Albowiem On naprawdę pisał rzeczywistość. Z Norwidem w Polsce rzecz ma się tak jak ze Stanisławem Brzozowskim. Obu uznaliśmy za wielkich myślicieli, ale niezbyt chętnie korzystamy z ich światłych i ciągle jeszcze aktualnych dla nas myśli. Dramaty Norwida od czasu do czasu wystawiane są na scenach teatrów (TV też ich nie omija), głównie przez reżysera Kazimierza Brauna. Nie wywierają jednak specjalnego wrażenia. Owszem, są poetyckie, ale są też i nudne. Wina to teatru, czy samego poety? A może w tych "okruchach" poetyckich, z których Adam Hanuszkiewicz zrobił w Teatrze Narodowym zaskakująco dobre przedstawienie, Norwid jest lepszy, ciekawszy, ostrzejszy, bardziej dzisiejszy - jeśli wolno i można tak powiedzieć i - o paradoksie - bardziej teatralny?

"NORWIDA" Adama Hanuszkiewicza widzowie uznali (podkreślam to, bo taki fakt w odniesieniu do teatru raczej rzadko się u nas zdarza) za jedno z najwybitniejszych przedstawień ostatnich czasów. A kto wie - powiadają niektórzy - czy nie należy uznać tego przedstawienia, ze względu na jego celność myśli i wielki kunszt teatru, za najwybitniejsze. I rzeczywiście, widowisko jest fascynujące. Na scenie Teatru Narodowego spotkał się wielki poeta Norwid z wielkim reżyserem Hanuszkiewiczem i wielkim scenografem Kołodziejem. Aktorzy zaś uwierzyli w wielkość i słuszność myślenia tej trójcy. Nic też dziwnego, że my - widzowie jesteśmy zafascynowani tak pokazanym i zinterpretowanym (muzyka Andrzeja Kurylewicza i choreografia Conrada Drzewieckiego nic a nic Norwidowi nie przeszkadza) Kamilem Cyprianem Norwidem, który "bywał poetą". I nic też dziwnego, że On pokazany w takiej formie teatralnej (proszę zwrócić uwagę na pomysł dekoracji Mariana Kołodzieja) robi furorę. Radzę ten niecodzienny spektakl wszystkim moim Czytelnikom obowiązkowo zobaczyć. Nareszcie ten "wielki syn narodu" przestał być wielkością na bibliotecznych półkach, które pokrywa kurz czasu i zapomnienia. A Mariana Kołodzieja namawiam, aby on z kolei namówił Adama Hanuszkiewicza do zmontowania przedstawienia z pism Stanisława Brzozowskiego. Wierzę, że i Brzozowski w Waszych rękach i na Waszej scenie (prawdziwie narodowej) zajaśnieje całym blaskiem swojej myśli.