Zło leśnych ludzi
Lubelska realizacja sztuki "Do piachu" Tadeusza Różewicza, przygotowana przez Teatr Provisorium i Kompanię "Teatr", weszła do kanonu polskiej dramaturgii.
W 2004 r. "Do piachu" w reżyserii Witolda Mazurkiewicza i Janusza Opryńskiego zostało uznane za najlepsze polskie przedstawienie współczesne. Ta decyzja jury X Ogólnopolskiego Konkursu na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej nie wzbudziła żadnych sprzeciwów. Poparł ją Jacek Sieradzki, redaktor naczelny "Dialogu", publicysta "Polityki", który w swoim rankingu rolę Mazurkiewicza uznał za rewelacyjną. "Gra prymitywnego strzelca Walusia, złapanego na bandziorce, prowadzonego na postronku i w końcu rozstrzeliwanego, tworząc wstrząsające, odważne i bezkompromisowe studium ludzkiej degradacji, gdzie naiwnej mowie prostaczka buntuje się ciało, zmaltretowane i przerażone" - pisał.
"Do piachu" Provisorium i Kompanii "Teatr" miało premierę 14 grudnia 2003 r. i od tego czasu wciąż grane jest z powodzeniem w kraju i za granicą. Opowieść o oddziale partyzanckim, gdzie mężczyźni walczą o wolność i niepodległość, wdziewając najprzeróżniejsze mundury, potrafią zachowywać się niczym zwierzęta - jest demitologizacją polskiego heroizmu, nieodłącznego składnika naszych najnowszych dziejów. Oglądamy przede wszystkim to, co las - symbol izolacji, ukrywania się i walki o byt - czyni z człowieka. W taki las zmienia się czasami współczesne społeczeństwo. Ów las jest zdolny otworzyć w ludziach zło, pozbawić ich człowieczeństwa, odebrać im twarze (nie widzimy twarzy "leśnych ludzi" zakutanych w łachmany i szmaty), zlepić postacie w konwulsyjną masę. Jakiż może być punkt jasności w mroku leśnej i nocy: komendant i jego rozkaz, miłość, ojczyzna, Bóg?
