Podróż
Jednym z największych wydarzeń teatralnych roku 1958 była premiera Jana Potockiego w Teatrze Dramatycznym w Warszawie - od czasu pierwotnej ich prezentacji w pałacowym teatrzyku w Łańcucie (1792 r.), zapomnianych zupełnie. Przełożone z języka francuskiego, którym Potocki posługiwał się przeważnie w pracach literackich, "Parady" - w świetnej realizacji scenicznej - zostały i teraz gorąco przyjęte. Bawiły, wzbudzały podziw dla klarowności stylu, ujawniły jeszcze jeden z nurtów tradycji naszego teatru, a także jeszcze jeden z licznych talentów wszechstronnie uzdolnionego autora. Krąg zainteresowań Jana Potockiego (1761-1815), potomka magnackiego rodu, był niezwykle szeroki. Głęboko wykształcony, związany wieloma nićmi z kulturą francuską, znakomitą część swego życia poświęcił na badania pierwotnych dziejów Słowiańszczyzny i w tym zakresie uchodził za autorytet. Przeniknięty ideami Oświecenia, duchem libertynizmu, ten gorący wyznawca Woltera próbował działalności na niwie politycznej jako poseł na Sejm Czteroletni. Odbył wiele podróży, które nawet w owym "ruchliwym" wieku osiemnastym zdumiewały swoją rozległością: Holandia i Maroko, Hiszpania i Kaukaz, Turcja, Egipt, Mongolia i znów Europa. Relacje z tych wojaży przekazał w szeregu publikacji i opisów. Pociągała go także praca literacka, której najbardziej znanym i uznanym efektem jest "Rękopis znaleziony w Saragossie", świetna opowieść przygodowo-fantastyczna spopularyzowana ostatnio przez film.
"Podróż" to widowisko telewizyjne, opracowane przez R. Hussakowskiego, w oparciu o relacje Potockiego z podróży na Bliski Wschód. Przeplecione one zostały opowieściami oryginalnymi z literatury perskiej i arabskiej. W ten sposób adaptator doprowadził do konfrontacji dwóch kultur, a może jeszcze bardziej - dwóch różnych mentalności. Dokonując tego zabiegu Hussakowski, pozostał wierny literaturze osiemnastowiecznej, tak często posiłkującej się podobnymi porównaniami i sięgającej do takich zestawień a także żartobliwej, ironicznej nieco tonacji powiastki filozoficznej z tego okresu.
