Jak przyjąć Żyda
"Żyd" w reż. Witolda Mazurkiewicza w Teatrze Rampa w Warszawie. Pisze Jonasz w Gazecie Wyborczej.
Teatr na Targówku Rampa zaciekawił mnie swoim ostatnim spektaklem. Rzecz zwie się krótko "Żyd" i trafia w sedno naszych problemów mentalnych. W każdym razie niektórych środowisk.
O tej sztuce Artura Pałygi powiedział ktoś, że jest plakatowa Ktoś inny, że edukacyjna, i to drugie określenie jest właściwsze. Nie została napisana dla widzów z "salonu", którym nic "w tym temacie" nie trzeba tłumaczyć.
Kilku nauczycieli szkoły w pewnym polskim miasteczku dyskutuje kłótliwie, jak powitać pewnego Żyda z Izraela, który przyjeżdża do swojej pierwszej ojczyzny. Ajest gościem ważnym, bo bogatym. Ma zamiar wesprzeć upadającą szkołę, chciałbyjednak, by nosiła imięjego ojca, który tu padł ofiarą Zagłady. Zatem konfrontacja różnych poglądów i postaw, łącznie z kołtuńsko antysemicką, prowadząca w głąb najnowszej historii Polski, drążąca sumienia kłótników.
Wśród nauczycieli jest ksiądz katecheta. Ucieszyłem się, bo to postać daleka od karykatury. Duchowny miota się między nauczaniem Jana Pawła II a myślowymi odruchami innego gatunku, to pierwsze zostawiło w nim jednak spory ślad. Wykręca się od zajęcia stanowiska, ale do ojca Rydzyka bardzo mu daleko. Czy jest to kościelna średnia krajowa? Śmiem myśleć, żejednak tak, choć księża to grupa społeczna zarażona szczególnie antysemityzmem. No i przypomniał mi się dowcip przedwojenny. Też szkoła w małej miej scowości, gdzieś na Polesiu. Przedsięwzięto zakup cennej pomocy szkolnej: globusa. Na nauczycielkę, która go przywiozła, spadąją jednak gromy, bo rzecz wygląda na wybrakowaną; jakoś dziwnie skrzywiona Ksiądz katecheta triumfalnie: - A mówiłem, żeby u Żydów nie kupować!
W każdym razie tak źle już dziś na pewno nie jest w żadnym Pipidówku.
