Artykuły

Nie przegap! "Krwawa jatka" - świetny spektakl Grupy Coincidentia do zobaczenia we wtorek (10.04) w Akademii Teatralnej.

A w nim: satyra na artystyczne środowisko, płonąca stodoła, narodowe demony, kosmici. Tego, kto nie ma dystansu - zaboli; kto go ma - też trochę ukłuje. Jest i śmieszno, i straszno

Do tej pory spektakl w Białymstoku miał tylko jeden premierowy pokaz przed kilkoma miesiącami. Teraz można zobaczyć go ponownie i trzeba koniecznie - we wtorek 10 kwietnia o godz. 18.

To przedstawienie wyjątkowe - autotematyczne, wielowymiarowe, szalone i dojrzałe jednocześnie. Momentami przypomina przysłowiowe: sen wariata, taniec na szkle... a zarazem tak mądrze, choć boleśnie mówi o współczesnej Polsce. Ileż się w nim mieści: i frustracje młodego pokolenia aktorskiego, i dylematy niespełnionych aktorów starszej generacji, sięgających po chałtury, i narodowe udręki, kompleksy i schizy, i uwierające Jedwabne, i Smoleńsk, i zły dotyk, i prowincjonalna ciemnota, i kreatywna ssąca do krwi Warszawa, i nawiedzony agent z ADHD, i transwestytyzm, i strach przed ojcostwo-macierzyństwem, i kpina z mediów, show-biznesu i innych takich, co w pewnym momencie zaczynają zjadać własny ogon... i wiele wiele innych wątków.

I nie jest tak, jakby się wydawać mogło, że za dużo tego, za gęsto, za intensywnie, że chaos, że nie da się nadmiaru skomponować logicznie.

Otóż da się - znakomicie, przenikliwie, przewrotnie. Taka właśnie na swój sposób jest Polska, niczym tytułowa krwawa jatka: chaotyczna, zakompleksiona, poszatkowana. Której, faktycznie chyba - jak pada ze sceny - potrzebny jest egzorcyzm.

Krew i kultura

Mamy tu gorzką, straszną, śmieszną wizję kraju, z każdą minutą wznoszącą się na coraz wyższe poziomy absurdu i groteski, a ciągle prawdziwą. Mamy tu przewrotnie podane na tacy to, co - jak słyszymy w spektaklu - najlepiej się teraz sprzedaje: krew i kulturę. Mamy nieustanną manipulację widzem - już nie wiadomo, kto nim jest - czy my, czy oni (ci na środku sceny), czy jawa to, czy sen, czy już zwariowaliśmy, czy jeszcze nie. Mamy wreszcie błogosławiony oczyszczający humor, którym twórcy przebijają nadęty balon polskich -izmów i fundują nam katharsis. Tyle że w pewnym momencie wszystkim chyba śmiech zaczyna zamierać w gardle, bo już nie wiadomo, czy jeszcze my śmiejemy się z tego, co na scenie, czy raczej dociera do nas cytat z klasyka, przykry niestety: "I z czego się śmiejecie? Z siebie samych się śmiejecie...".

W "Krwawej jatce" wszystko ze sobą współgra. Wyjątkowy żywy tekst ze świetnymi dosadnymi dialogami, celnymi obserwacjami i niebywałym wątkiem autotematycznym, wprost pisanym pod aktorów (sztuka Michała Walczaka). Przemyślana reżyseria (bo w tym rozgardiaszu na scenie, jest metoda, która wbrew pozorom logicznie i konsekwentnie wszystko ze sobą spina (reżyseria Łukasz Kos). Scenografia (Mariusz Laskowski, kostiumy - Małgorzata Niemirska) obrazująca polski chaos, pustotę i prowizorkę - tektura rządzi, mnóstwo przedmiotów udaje coś, czym nie jest. I wreszcie, jeśli nie przede wszystkim - czwórka aktorów po mistrzowsku grających, niekiedy bardzo siebie.

Chcę dramatu

Oto mamy parę młodych aktorów, Barbarę i Macieja (Dagmara Sowa, Paweł Chomczyk). "Kukiełczą" po przedszkolach, szarpią się ze skąpymi zleceniodawcami, a przecież wszystko miało być inaczej. Jej zaczyna czegoś brakować, on jeszcze udaje, że to nie problem - "najważniejsze, że żyjemy sobie spokojnie". Ona chce w spektaklach "pasji bandyckiej, dreszczu, adrenaliny; może zaniżyliśmy poziom, zasuwamy jak małe samochodziki, może grozi nam nadprodukcja, ja chcę dramatu!", On jest bardziej zachowawczy, ale do czasu.

W końcu udają się do agenta, nadpobudliwego groteskowego osobnika (Paweł Aigner), który nakazuje zmienić wszystko: od wizerunku, przez miejsce zamieszkania, po całkowite przemeblowanie w głowach. Wyjeżdżają do wielkiego miasta Warszawy, żyją dniem dzisiejszym, szaleją... Aż w końcu wszystko się z hukiem kończy, opuszczają stolicę. W ostatniej chwili dostają zlecenie: role w filmie kręconym gdzieś na Podlasiu, gdzie kończy się polskość i zaczyna się ciemność. Reżyser to Drakul Nosferatu, który stworzył wioskę grozy, na czarny rynek kinematografii chce wrócić filmem "Krwawa jatka", a film ma zainaugurować polską szkołę horroru. Zdradzać za dużo szczegółów nie będziemy, by nie pozbawiać widzów przyjemności oglądania, dość powiedzieć tylko, że nasza dwójka dostaje zaszczytne role trupów i żywych trupów w filmach takich jak choćby "Konfesjonał grozy", "Krwawy wrak" czy "Stodoła zagłady" (w której, oględnie mówiąc, "przed laty zdarzyła się tragedia, po latach powraca i zabija, jak nietrudno się domyślić - chrześcijan"). To filmy durne, pełne mutantów, zombie, kosmitów; i tak absurdalne, że aż śmieszne, ale też przewrotnie przywołujące uwierające nas tematy. I to wbrew pozorom - w sposób dojrzały, bo w sytuacji, gdy w narodowych schizach tak się zapętliliśmy, że doszliśmy aż do ściany - odczarowujący pewne kwestie i pokazujący w groteskowej formie nasze - "zmutowane" narodowe histerie.

Aigner: Wróciłem! Zjem mózg

Świetnie w tym wszystkim znajduje się Paweł Aigner, niegdyś aktor Białostockiego Teatru Lalek, W " Krwawej jatce" na scenę powraca brawurowo, z diabolicznym chichotem, wykorzystując zestaw groteskowych min i gestów, do roli Drakula Nosferata - wymarzony. Wciela się w postać nadpobudliwego agenta aktorskiego, pokazując rozmaite szołmeńskie psychozy; w cwaną gapę ciotunię-przedszkolankę; w zgorzkniałego klowna; jak i szalonego reżysera zjadającego mózgi współpracowników.

Gdy wykrzykuje (jako Drakul): "Wróciłem! Pozdrawiam fanów, szczególnie tych, którzy kiedyś mi podstawiali nogi; teraz rzucam klątwy, zabijam, zjadam koty..." - nawet dla tych, którzy nie dostrzegą w spektaklu wątków autotematycznych - zabrzmi to zabawnie. Ale gdy dalej woła do widowni, niczym aktorskie memento mori: "staliście się wampirami, które wysysają, pogódźcie się z tym, staliście tacy jak ja" - wielu widzom już nie jest do śmiechu.

Aignerowi nie odstępują w niczym kroku Sowa i Chomczyk - grają sugestywnie, w wielu scenach dowodząc przy okazji sporego talentu komicznego. Oboje też z dystansem traktują niektóre wątki autotematyczne. I tak pełnoprawnym bohaterem spektaklu okazuje się tu być choćby Ciąża Aktorki, czy formy teatralne, które inspirują Coincidentię od początku. Kluczowe są dylematy środowiska aktorskiego, uwięzionego między pragnieniem robienia wartościowych rzeczy a koniecznością chałtur.

Znakomity jest też Mariusz Laskowski w roli Bambi - człowieka skrzyżowanego z sarenką, transwestyty, filmowego "podaj, przynieś, pozamiataj" - ma wdzięk, zmysłowość, powłóczyste spojrzenie. Jest stuprocentową kobietą.. z włochatym torsem.

To rzeczywiście najdziwniejszy plan filmowy, jaki zdarzył się ostatnio w Białymstoku.

Akademia Teatralna, ul. Sienkiewicza 14, wt., 18, bilety - 20 zł