Artykuły

W kolejnym odcinku naszego raportu płacowego sprawdzamy, jakie pensje w Małopolsce mają osoby związane z kulturą. Okazuje się, że historie o zarabiających fortunę artystach można między bajki włożyć. W tej branży trzeba się nieźle starać, aby dostać solidną wypłatę.

Królujący w naszym zestawieniu reżyser i scenograf za jeden spektakl mogą dostać nawet 35 tys. zł brutto. Wysoka kwota przestaje jednak już być tak atrakcyjna, gdy weźmiemy pod uwagę fakt, że takich spektakli w roku może być najwyżej kilka (a bywa, że tylko jeden). Miesięczna pensja staje się jeszcze mniejsza, gdy reżyser czy scenograf nie jest nigdzie zatrudniony. A tak właśnie jest w większości przypadków.

Artysta bez etatu musi założyć własną działalność gospodarczą i sam opłacać sobie składki. ZUS naliczany jest od zadeklarowanej stawki miesięcznych zarobków. Zakładając, że artysta zadeklaruje najniższą możliwą kwotę, czyli 2 115,60 zł, co miesiąc odda do ZUS-u około tysiąca złotych.

Wówczas zarobek za spektakl maleje już o 12 tys. Miesięcznie na życie zostaje niewiele.

W przypadku rzeźbiarzy sprawa nie wygląda wcale lepiej. Jak mówi Andrzej Mrowca, artysta rzeźbiarz i nauczyciel Zespołu Szkół Plastycznych im. A. Kenara w Zakopanem, jego fach to bardzo ciężki kawałek chleba. - Rzeźbiarze w naszym mieście wcale nie mają łatwo. Rynek pracy jest dosyć trudny. Działa tu wielu artystów zawodowych, a do tego nie brakuje rzeszy twórców ludowych. Ci, którzy żyją w Zakopanem, a nie wypłynęli na szerokie wody, nie mają tak dużych zarobków jak np. twórcy w Warszawie - mówi Mrowca. Zauważa, że rzeźbiarze zarabiają zazwyczaj, gdy ogłaszany jest konkurs na wykonanie okolicznościowego pomnika lub gdy trzeba postawić oryginalny nagrobek. Średnio za pomnik można dostać 20-30 tysięcy złotych. Jednak takie okazje trafiają się rzadko, bo raz na dwa-trzy lata.

Nie do końca prawdziwe są też historie o zarabiających krocie aktorach. Mimo że, przykładowo, Tomasz Karolak za jeden odcinek "39 i pół" dostawał aż 10 tys. zł, to takie pobory należą do wyjątków. Miesięczna pensja aktora zatrudnionego w teatrze wynosi kilka tysięcy złotych, a o etat wcale nie jest łatwo. - Zakładając, że szkołę teatralną rocznie kończy około 20 osób, to etat w teatrze dostaje góra 4 do 5 - mówi aktor Andrzej Grabowski. Dodaje, że pozostali nawet latami czekają na swoją szansę w filmie lub serialu, albo próbują swoich sił w teatrach alternatywnych.

Jak wyjaśnia aktor, aby zarobić w teatrze kilka tysięcy, trzeba zagrać kilkanaście spektakli miesięcznie. Ale wtedy z kolei nie ma się czasu na dorobienie w serialu.

O tym, że praca w kulturze i sztuce nie pozwala zarobić kokosów, świadczą wyniki ogólnopolskiego badania wynagrodzeń przeprowadzonego przez firmę konsultingową Sedlak&Sedlak. Wynika z niego, że przeciętna pensja (mediana) w tej branży w Małopolsce wynosi 2 550 zł brutto. Dane mówią, że 25 proc. osób zarabia poniżej 1 930 zł. Tyle samo twórców zarabia powyżej 3 750 zł. Lepiej jest w Krakowie, gdzie przeciętny zarobek artysty wynosi 3 000 zł.

Stawki podajemy brutto

35 000 zł

Reżyser w Teatrze im. Słowackiego w Krakowie. Od 5 do 35 tys. zł wynosi wynagrodzenie reżysera za zrealizowanie jednego spektaklu

35 000 zł

Scenograf w Teatrze im. Słowackiego. Od 5 do 35 tys. zł wynosi wynagrodzenie scenografa za zrealizowanie jednego spektaklu

30000 zł

Artysta rzeźbiarz w Zakopanem Od 20 tys. do 30 tys. zł może otrzymać artysta za wykonanie pomnika lub nagrobka.

20 000 zł

Reżyser w tarnowskim teatrze. Od 15 tys. do 20 tys. zł wynosi wynagrodzenie reżysera za zrealizowanie jednego spektaklu na dużej scenie

25 000 zł

Reżyser w teatrze Łaźnia Nowa. Od 7 tys. do 25 tys. zł wynosi wynagrodzenie reżysera za zrealizowanie jednego spektaklu

15 000 zł

Scenograf w tarnowskim teatrze. Od 10 do 15 tys. zł wynosi wynagrodzenie scenografa za zrealizowanie jednego spektaklu na dużej scenie

15 000 zł

Scenograf w teatrze Łaźnia Nowa. Od 5 tys. do 15 tys. zł wynosi wynagrodzenie scenografa za zrealizowanie jednego spektaklu

9 200 zł

Dyrektor teatru w Zakopanem. Dodatkowo dyrektor otrzymuje wynagrodzenie za wyreżyserowane spektakle od 15 tys. do 19 tys. zł

8961 zł

Bartosz Szydłowski, dyrektor teatru Łaźnia Nowa. W skład pensji dyrektora wchodzi pensja zasadnicza plus premia uznaniowa i dodatek funkcyjny. Dodatkowo dyrektor otrzymuje wynagrodzenie za wyreżyserowane spektakle od 7 do 25 tys. zł. W ubiegłym roku wyreżyserował dwa przedstawienia

7 000 zł

Dyrygent w Filharmonii Krakowskiej. To maksymalna stawka dyrygenta, którą może otrzymać za dyrygowanie orkiestrą podczas koncertu

6 300 zł

Dyrektor naczelny tarnowskiego teatru. To wynagrodzenie zasadnicze, dodatek stażowy (10 lat pracy) i dodatek funkcyjny

5 937 zł

Aktor w Teatrze Ludowym. Pensja aktora zatrudnionego z 5-letnim stażem, do tego dochodzi norma za udział w spektaklach (średnio 1804 zł)

5 700 zł

Aktor Starego Teatru. Pensja zasadnicza aktora z 20-letnim stażem pracy, dodatkowo aktor otrzymuje normy za spektakl od 145 do 500 zł

5 500 zł

Dyrektor Oświęcimskiego Centrum Kultury. Pensja zasadnicza wynosi 4 600 zł plus dodatek funkcyjny 900 zł

4 228 zł

Aktor w Teatrze Ludowym. Pensja zasadnicza aktora z 10-letnim stażem, do tego dochodzi norma za udział w spektaklach (średnio 2540 zł)

4 100 zł

Aktor Starego Teatru

Pensja zasadnicza aktora z 10-letnim stażem pracy, dodatkowo otrzymuje on normy od 145 do 500 zł za każdy spektakl

3 404 zł

Aktor w Teatrze Ludowym

Pensja aktora zatrudnionego z 5-letnim stażem, do tego dochodzi norma za udział w spektaklach (średnio 1804 zł)

3 237 zł

Muzyk w Filharmonii Krakowskiej. Pensja zasadnicza muzyka z 20-letnim stażem plus wynagrodzenie dodatkowe od 95 do 285 zł za koncert

3 204 zł

Inspicjent/sufler w Teatrze Ludowym w Krakowie. Pensja zasadnicza pracownika zatrudnionego na etacie w teatrze

2 820 zł

Reżyser w Teatrze Ludowym w Krakowie. Pensja zasadnicza reżysera zatrudnionego w teatrze na etacie

2 800 zł

Aktor w Teatrze im. Słowackiego. Tyle wynosi zasadnicza pensja aktora z 20-letnim stażem plus od 300 do 4,5 tys. zł - normy za spektakle

2 578 zł

Scenograf w Teatrze Ludowym w Krakowie. Pensja zasadnicza scenografa zatrudnionego w teatrze na etacie

2 400 zł

Aktor Starego Teatru. Pensja zasadnicza najmłodszego aktora w zespole, dodatkowo aktor otrzymuje normy od 145 do 500 zł za każdy spektakl

2 300 zł

Kasjer w tarnowskim kinie. Pensja zasadnicza pracownika zatrudnionego na etacie kasjera z 20-letnim stażem pracy

1 955 zł

Pracownik merytoryczny Oświęcimskiego Centrum Kultury. Dodatkowo premia 391 zł, plus dodatek stażowy 391 zł (16-letni staż pracy)

1 900 zł

Bileter w tarnowskim kinie. Tyle dostaje pracownik z 30-letnim stażem pracy zatrudniony w tarnowskim kinie na etacie

1 800 zł

Sufler/inspicjent w teatrze w Tarnowie. Pracownik otrzymuje dodatkowe wynagrodzenie ok. 600 zł za spektakle

1 700 zł

Kasjerka w Muzeum Sztuki Współczesnej MOCAK. Wynagrodzenie zasadnicze kasjerki zatrudnionej na etacie

1 688 zł

Inspicjent/sufler w Teatrze Ludowym w Krakowie. Pensja zasadnicza pracownika zatrudnionego na etacie w teatrze

1 550 zł

Wykwalifikowany opiekun ekspozycji w Muzeum Narodowym w Krakowie. To pensja zasadnicza pracownika

1 500 zł

Aktor w Teatrze im. Słowackiego. Pensja debiutującego aktora plus od 300 do 4500 zł za spektakl. Średnio aktor gra 3 spektakle w miesiącu

1 500 zł

Bileter w teatrze w Tarnowie. Tyle zarabia pracownik teatru zatrudniony na umowę-zlecenie

1 475 zł

Pomoc muzealna w Muzeum Narodowym w Krakowie. To pensja zasadnicza pracownika zatrudnionego w muzeum na etacie

1 100 zł

Dyrygent Chóru Millenium w Trzebini. Tyle zarabia dyrygent chóru z 12-letnim stażem, zatrudniony na etacie

7 zł

Bileter w teatrze Groteska. To stawka za godzinę pracownika zatrudnionego na umowę-zlecenie w teatrze Groteska w Krakowie