Moskwa. Wystawa polskiego plakatu XIX i XX wieku
Możemy tylko pozazdrościć Moskwie tak wspaniałego zbioru plakatów polskich artystów.
Korespondencja z Moskwy
W Muzeum im. Puszkina - jednym z najbardziej prestiżowych muzeów Moskwy - otwarto ekspozycję "Polski plakat XIX i XX wieku". Jej niezwykłość polega na tym, że są na niej prace najwybitniejszych polskich twórców, które próżno by szukać w naszych zbiorach w kraju.
Niemal wszystkie spośród prawie 200 eksponatów podarował moskiewskiemu muzeum polski kolekcjoner, bibliofil i historyk sztuki Paweł Ettinger mieszkający w Moskwie w latach 1889 - 1948.
Na ślad tej cennej kolekcji natknęła się przed kilkoma laty Dorota Folga-Januszewska, przygotowując w moskiewskim muzeum wystawę "Symbol i forma" poświęconą malarstwu polskiemu przełomu XIX i XX wieku.
Ettinger okazał się wnikliwym znawcą przedmiotu. Dzieła pozyskiwał od artystów lub zakładów poligraficznych. W Moskwie można obejrzeć plakaty mistrzów tej miary co Wyspiański, Mehoffer, Weiss, Axentowicz, Frycz czy Brzozowski. Łączą one wysoki poziom artystyczny z bogactwem młodopolskiego wzornictwa.
- Polski plakat z końca XIX i początków XX wieku nie pełnił funkcji reklamowych - mówi "Rz" Agnieszka Szablowska, polska kuratorka ekspozycji. - Przyczyniał się raczej do utrwalania tożsamości narodowej Polaków pozbawionych państwa, świadczył o żywotności naszej kultury.
Kolekcję otwiera powstały w 1898 roku plakat Stanisława Wyspiańskiego "Wnętrze" uznany za pierwszy w pełni artystyczny przykład tego gatunku. Ma kształt poziomego prostokąta. W środkowej części ręką artysty wypisane jest zaproszenie na odczyt Przybyszewskiego połączony z przed -stawieniem "dramatycznem Fantazyi Maurycego Maeterlincka pt. Wnętrze, w którym wezmą łaskawy współudział pp. Zapolska, Bednarzewska, Pomian, Przybyłko, Teodorowicz i pp. Kamiński, Roman, Węgrzyn".
- Sztuka ludowa będąca w Krakowie jedną z głównych inspiracji znalazła przeciwwagę u artystów warszawskich, którzy zwrócili się do kultury średniowiecza oraz orientu - mówi Agnieszka Szablowska. - Inspirację czerpali ze światowej tradycji literackiej, baśni, legend.
Warszawskich artystów reprezentują Konrad Krzyżanowski, Ferdynand Ruszczyc czy Kazimierz Stabrowski. Są też plakaty polskich autorów tworzone za granicą. Jeden z najpiękniejszych eksponatów to praca Teodora Axentowicza. Zaprezentował swą ulubioną modelkę - słynną w Młodej Polsce krakowską piękność Atę Zakrzewską.
- Kolekcja Ettingera to niezwykłe świadectwo polskiej historii i kultury - powiedziała "Rz" Joanna Kiliszek, wicedyrektor Instytutu Adama Mickiewicza, otwierająca wystawę. - Te prace obok niezaprzeczalnych walorów artystycznych dokumentowały ważne wydarzenia. Informowały o życiu codziennym. Na wiele z nich patrzy się ze wzruszeniem.
Polska prezydencja kończy się w Moskwie mocnym akcentem. Instytut Mickiewicza podpisał już umowę z Muzeum im. Puszkina, by ekspozycja została pokazana w Polsce.
