Burza
"Burza" jest ostatnim z wielkich dramatów Szekspira. Szekspirolodzy traktowali go jako wyraz pogodzenia się, doświadczonego wieloma przeciwieństwami losu, pisarza ze światem i jego biegiem, wyrazem mądrego optymizmu. Istotnie:
W tej jednej podróży... Prospero
swe księstwo
znalazł na wyspie, a my
wszyscy - siebie, gdy nikt już nie był sobą.
Historia księcia Prospera wygnanego przez niegodziwego brata, przygoda rozbitków błąkających się po bezludnej wyspie kończy się szczęśliwym powrotem do świata, zwycięstwem prawości i ładu. Ale zanim padły powyższe słowa, zanim świat wrócił w swoje utarte koleiny, wszystkie osoby dramatu poddane zostały doświadczeniom i próbom. I tak jak w powiedzeniu starożytnego filozofa, że nie wstępuje się dwakroć do tej samej rzeki, tak i w "Burzy" zarówno wygnaniec Prospero jak i rozbitkowie opuszczają wyspę jako inni już ludzie, niż ci, którzy szukali na niej schronienia, lub ci, którzy przez okrutny los - zostali na nią rzuceni. "Burza" jest bowiem wielkim poetyckim uogólnieniem refleksji o doli człowieka, wielką metaforą doświadczeń ludzkości. Jest w niej zarazem suma wiedzy o świecie, którą przyniósł Renesans, świecie, który nagle poszerzył swoje granice otwierając krainy dziwów drugiej półkuli. Jest wiedza i refleksja związana z rozszerzeniem ludzkiego spojrzenia o nowe obszary. Jest zarazem gorzka myśl o wielkości świata i kruchości człowieka, jego przemijalności. Prospero władał na wyspie przy pomocy swych czarów, wprzągł w swoją służbę stwory dziwne - Kalibana i Ariela, kazał im służyć człowiekowi. Ale w scenie końcowej odrzuca swoją czarodziejską pałeczkę. Wraca z powrotem do świata ludzkich okrutnych praw, przyjmując z pokorą ludzki los. I w tym właśnie kryje się wielka, gorzka mądrość Szekspira.
