Krew wszędzie jest czerwona
Podczas Olsztyńskiej Trzydniówki Teatralnej mogliśmy zobaczyć m.in. słynne przedstawienie "Carmen Funebre" Teatru Biuro Podróży z Poznania. Była to jedna z ostatnich prezentacji tego spektaklu.
Pozazdrościł chyba Olsztyn Poznaniowi jego Malty i od tego lata ma także swój wakacyjny teatralny festiwal. Podczas Olsztyńskiej Trzydniówki Teatralnej mogliśmy oglądać różnorodne formy teatralne - od hapeninngu czy akcji ulicznej poprzez poetycką klaunadę aż do monumentalnej formy, jaką byt "Carmen Funebre" Teatru Biuro Podróży. Był to z pewnością jeden z najlepszych spektakli prezentowanych olsztyńskiej publiczności. Smaku
dodaje fakt, że była to najprawdopodobniej jedna z jego ostatnich prezentacji.
W cieniu Muru
Teatr Biuro Podróży został założony w 1988 roku przez Pawła Szkotaka.
- W tym roku mur berliński stał na swoim miejscu, były problemy z wizami i w ogóle z podróżowaniem. Teatr miał dać szansę na podróżowanie w wyobraźni, bez biletu - wspomina Paweł Szkotak.
Jego zespół w swojej pracy nie naśladuje modelu tradycyjnego teatru repertuarowego. Wszystkie spektakle powstają według pomysłów i tekstów członków zespołu. Wspólna jest też praca nad scenariuszem, scenografią, kostiumami i rekwizytami.
- Teatr off-owy nie jest lepszy czy gorszy z samej tylko nazwy. Wszystko zależy od serca i talentu ludzi. Znam dobre teatry off-owe i dobre teatry tradycyjne. Na to nie ma reguły - mówi Paweł Szkotak.
W poszukiwaniu własnego języka teatralnego Biuro Podróży wykorzystuje trening fizyczny i improwizacje.
- Łączy się to z pojmowaniem aktora jako całości psychofizycznej. Musi pojawić się tutaj nazwisko Grotowskiego, z którym nie zetknęliśmy się osobiście, ale znamy jego uczniów, m.in. Iben Rasmussen. Nie wystarczy samo mówienie na scenie - mówi Paweł Szkotak.
W sali i w plenerze
Po rocznych przygotowaniach powstało przedstawienie "Einmal ist keinmal". Jego premiera odbyła się podczas Ogólnopolskiego Festiwalu Teatrów Debiutujących "Start". Następne przedstawienie to "Łagodny koniec śmierci", którego premiera odbyła się w 1990 roku. Spektaklom w salach towarzyszyły liczne akcje uliczne, które wpisywały się w rytm codziennego miejskiego życia. Po pierwszych eksperymentach, teatr zaczął przygotowywać widowiska plenerowe. Pierwszym takim przedsięwzięciem był "Giordano". Przedstawienie powstało w 1992 roku według tragicznej historii życia i śmierci Giordano Bruno, włoskiego filozofa i astronoma skazanego na śmierć pod zarzutem herezji przez Wielką Inkwizycję.
Spektakl przybrał formę średniowiecznego misterium. Podczas publicznego przesłuchania i spalenia na stosie publiczności wyznaczono rolę świadka. W spektaklu wykorzystano dokumenty procesu, zeznania świadków a także fragmenty dzieł Giordano Bruno. Przedstawienie było wielokrotnie prezentowane w Polsce i za granicą. Po tragicznej śmierci wykonawcy głównej roli - Andrzeja Rzepeckiego w 1994 roku teatr zaprzestał prezentacji tego spektaklu.
Kolejny, najsłynniejszy plenerowy spektakl Biura Podróży "Carmen funebre" powstał w 1993 roku. Inspiracją do tego przestawienia były nasilające się konflikty etniczne, wybuchy nacjonalizmu i wojna w Bośni. Podczas przygotowań do drugiej wersji przedstawienia w 1994 roku członkowie zespołu spotkali się z uchodźcami z byłej Jugosławii.
Alegoria wojny
Ich relacje przyczyniły się do powstania uniwersalnych metafor opisujących los wygnańców. "Carmen funebre" jest spektaklem, który daje czas na zebranie myśli i próbę odpowiedzenia sobie na pytanie, czym jest wojna. I chociaż tak jak w każdym spektaklu plenerowym także w nim użyto efektownych środków przyciągających uwagę widza takich jak szczudła, ogień, efekty świetlne, to jednak aktorzy ustrzegli się banalnej widowiskowości, która sprawia, że oglądając spektakl widzimy owe efekty, a nie dostrzegamy treści.
"Carmen Funebre" pokazywane było na festiwalach w wielu krajach świata i chyba wszędzie odbierane było podobnie. Może dzięki uniwersalności środków, bo przecież śmierć na każdej długości czy szerokości geograficznej jest taka sama, a krew równie czerwona.
