Różne oblicza kariery
Każdy młody człowiek w pewnych momentach swego życia staje przed koniecznością dokonania wyboru: kierunku studiów, rodzaju pracy, partnera czy partnerki... Można by zaryzykować twierdzenie, że całe nasze życie staje się wypadkową dokonanych wyborów, powziętych decyzji. Młody dramaturg i dziennikarz radziecki, Leonid Żuchowicki, prezentuje w swojej nowej sztuce grupę młodzieży w takim właśnie, jakże ważnym dla ich dalszego losu, okresie. Młodzi lekarze i architekci, inżynierowie i urzędniczki, pielęgniarki i uczennice pracują i studiują, przeżywają pierwsze sukcesy i rozczarowania, uczucia i zawody. Są między nimi utalentowani i przeciętnie zdolni, pracowici i lekkomyślni.
W głośnej dyskusji miesięcznika "Tieatr" na temat kształtu współczesnego teatru Leonid Żuchowicki opowiedział się za tradycyjną sztuką psychologiczną. Teatr - to przede wszystkim fabuła, uwierzytelniona przez prawdę życia. Tylko fabularny ciąg zdarzeń może ukazać pełnowymiarowego bohatera dramatycznego tylko poprzez prawdę akcji i postaci może autor w teatrze wypowiedzieć swoje artystyczne credo. "Dłużnicy", podobnie jak inne sztuki Żuchowickiego: "Wierzchem na delfinie" czy "Toast za Kolumba" rozgrywają się w "prawdziwym" środowisku "prawdziwych" młodych na ogól ludzi, aczkolwiek w budowie fabuły autor dochodzi daleko od wzorów tradycyjnego dramatu obyczajowego. Główną tezę sztuki - problem poczucia odpowiedzialności zawodowej na każdym odcinku pracy - ukazuje w powodzi przeróżnych mniej lub bardziej rozwiniętych wątków, postaci, spraw. Czy zatem, głównym bohaterem "Dłużników" jest młody lekarz Siergiej z kliniki, prowadzący badania nad nieuleczalną chorobą, człowiek, który dla tej, właściwie bez przyszłości, żmudnej i niewdzięcznej pracy poświęca całe życie osobiste, ukochaną kobietę, dziecko?.. A może najważniejsza jest tu Gala, której rocznica urodzin rozpoczyna i kończy widowisko, i jej nieodwzajemniona miłość do Kosti, uczucie, które mimo wszelkie komplikacje pozwala jej odnaleźć właściwą drogę życia?.. Jest jeszcze Waleria, młoda kobieta, która nie potrafi pogodzić się z nadrzędną rolą pracy w życiu ukochanego, zbuntowana i nieszczęśliwa... A może jednak nosicielem idei autora jest młody budowniczy Kostia, którego jedynym pragnieniem jest, by wszyscy dokoła byli szczęśliwi?..
A czy naprawdę są szczęśliwi? Czy prawdziwe zadowolenie może dać mozolna, trudna praca, w której co chwila śmierć święci swoje zwycięstwo? Czy też trzeba wybierać drogę łatwiejszą, na której znajdzie się miejsce także na uczucia i na własny rozwój intelektualny? Kształt życia, oblicze kariery młodego człowieka wyznacza jego własna decyzja, dokonanie wyboru takiej czy innej drogi. I o tym właśnie mówi widowisko radzieckiego pisarza.
