Artykuły

Program kulturalny polskiej prezydencji w UE to jedna z największych w historii promocji Polski za granicą. Europejskie stolice, Tokio i Pekin zobaczą 400 wydarzeń. Oto 10. naszym zdaniem najciekawszych - pisze Roman Pawłowski w Gazecie Wyborczej.

1. FILM: "Mania. Historia pracownicy fabryki papierosów"

Przypomnimy światu postać Poli Negri (Apolonii Chałupiec), polskiej aktorki, wielkiej przedwojennej gwiazdy europejskiego i amerykańskiego kina. Filmoteka Polska pokaże podczas specjalnych seansów wczesny film z jej udziałem nakręcony w Berlinie w 1918 r. przez Węgra Eugena Illésa. To opowieść o dziewczynie z fabryki papierosów, która zakochuje się w kompozytorze operowym. W 2006 r. Filmoteka Narodowa kupiła jedyną zachowaną kopię od czeskiego kolekcjonera i poddała cyfrowej restauracji. Film będzie wyświetlany z muzyką na żywo skomponowaną Jerzego Maksymiuka

2. MUZYKA: Koncerty SON((O))SPHERE

W programie muzycznym pojawi się nie tylko Szymanowski, ale także cykl koncertów progresywnej muzyki w wykonaniu awangardowego zespołu Kawalerowie Błotni założonego przez kompozytora Jerzego Kornowicza. Grupa specjalizuje się w muzyce intuitywnej, łączącej elementy free jazzu, etno i muzyki alternatywnej. Podczas koncertów artyści wplotą do muzyki dźwiękowy pejzaż miasta transmitowany za pomocą ustawionych na zewnątrz mikrofonów. Część dźwięków zostanie wcześniej nagrana i przetworzona. Do zespołu - obok Kornowicza - należą m.in. kompozytor Krzysztof Knittel (media elektroniczne), Ryszard Latecki (trąbka, harmonium, instrumenty perkusyjne) i Mieczysław Litwiński (śpiew, skrzypce, cytry). Kawalerowie Błotni wystąpią w Moskwie, Mińsku, Berlinie i Brukseli.

3. OPERA: "Madame Curie"

Na zamówienie Opery Bałtyckiej napisała ją mieszkająca we Francji kompozytorka Elżbieta Sikora. Autorką libretta jest Agata Miklaszewska, współautorka libretta do musicalu "Metro". "Madame Curie" opowiada o karierze naukowej noblistki i jej życiu prywatnym. Reżyserować będzie Marek Weiss, a partię tytułową zaśpiewa Anna Mikołajczyk. Premiera 15 listopada w sali UNESCO w Paryżu.

4. SZTUKI WIZUALNE: Wystawy mówione

Projekt Fundacji Bęc Zmiana z Warszawy nawiązujący do sztuki konceptualnej lat 60. i 70. XX w. Zamiast tradycyjnej wystawy kuratorzy przedstawią w galeriach w Berlinie, Brukseli, Londynie, Kijowie, Madrycie i Moskwie rodzaj słuchowiska radiowego, którego narrację tworzy ścieżka dźwiękowa przeplatana materiałami archiwalnymi: wypowiedziami artystów, architektów, teoretyków kultury. To szansa na przedstawienie prac, które nie zachowały się lub pozostały niezrealizowane i trudno je pokazać na tradycyjnej wystawie. Instalacji dźwiękowej towarzyszą wykłady krytyków i kuratorów młodego pokolenia, którzy opowiedzą o najciekawszych zjawiskach i trendach w nowej polskiej sztuce.

5. FILM: "Świat od świtu do zmierzchu"

Polski film dokumentalny ma w świecie wysokie notowania - czas na eksport polskiej myśli filmowej. Służyć mają temu warsztaty, które ze studentami szkół filmowych i telewizyjnych w Warszawie, Mińsku, Kijowie, Moskwie, Pekinie i Brukseli przeprowadzą wybitni polscy filmowcy i teoretycy - m.in. Marcel Łoziński, Jacek Bławut, Jacek Petrycki, Mateusz Werner, Maciej Drygas. Studenci pod opieką polskich tutorów nakręcą serię godzinnych etiud dokumentalnych - portretów poszczególnych miast. Gotowe etiudy zostaną zaprezentowane na pokazach w Instytutach Polskich i konsulatach. Całość ma złożyć się na zapis miejskiego życia w metropoliach - od świtu do zmierzchu.

6. TEATR/SZTUKI WIZUALNE: "Obóz solidarności"

Jeden z najbardziej oryginalnych projektów prezydencji powstał we współpracy Nowego Teatru z Warszawy i Instytutu Sztuki Wyspa z Gdańska. W trzech europejskich miastach (Kijów, Bruksela, Madryt) stanie mobilna wioska domków z blachy, które wcześniej służyły pracownikom Stoczni Gdańskiej. Robotnicy zbudowali je sami, spędzali tam przerwy, jedli śniadania, odpoczywali, czasem konspirowali. Domki w nowej roli staną się miejscem działań artystycznych polskich i lokalnych twórców. Ich wspólnym tematem będzie pytanie o aktualność idei "Solidarności" w nowej, europejskiej rzeczywistości. Część programu wypełnią czytania polskich sztuk teatralnych o przemianach ostatnich 20 lat. W trakcie kijowskiej odsłony projektu zostanie pokazana także rejestracja spektaklu "H." zrealizowanego w Stoczni przez Jana Klatę, w którym artysta poddaje dyskusji ideę i legendę "Solidarności".

7. TEATR: Chór Kobiet [na zdjęciu]

Rewelacja minionego sezonu teatralnego - eksperymentalny spektakl wyprodukowany w Instytucie Teatralnym w Warszawie. Chór dwudziestu kilku kobiet pochodzących z różnych środowisk i wykonujących różne zawody - pod kierunkiem reżyserki Marty Górnickiej - śpiewa, szepcze, krzyczy, melorecytuje kolaż tekstów - od Sofoklesa i hymnów maryjnych po artykuły "Gazety Wyborczej" i przepisy kulinarne Nigelli Lawson. Wszystkie fragmenty łączy kwestia tożsamości kobiety i jej buntu wobec tradycyjnych ról społecznych.

8. MUZYKA: Orkiestra I,CULTURE

"Partnerstwo Wschodnie" to projekt polityczny i kulturalny zarazem. Ma tego dowieść międzynarodowa orkiestra młodych muzyków z Polski, Ukrainy, Białorusi, Mołdawii, Armenii, Azerbejdżanu i Gruzji. Jej tworzenie trwało rok. Dyrygent Paweł Kotla przesłuchał kilkuset instrumentalistów w siedmiu krajach, aby wybrać stu najlepszych. Zagrają jesienią w prestiżowych salach koncertowych Europy. Dyrygować będą m.in. sir Neville Marriner, Peter Jablonski, legendarny szef londyńskiej orkiestry The Academy St. Martin's in the Fields, i Arabella Steinbacher.

9. PERFORMANCE: I, CULTURE

Najbardziej demokratyczna akcja prezydencji: polska projektantka mody Monika Jakubiak uszyje z ochotnikami z 12 stolic wielkie trójwymiarowe puzzle z lokalnym wzorem, które utworzą napis "I, CULTURE" - hasło polskiego kulturalnego przewodnictwa w UE. Na całość potrzeba będzie 600 m kw. tkanin, dwa kilometry nici i 500 guzików. Podczas warsztatu będzie można nauczyć się szyć, przerobić swoje ubrania, a także wziąć udział w dyskusji o przyszłości rzemiosła w zdigitalizowanej, konsumpcyjnej cywilizacji.

10. LITERATURA: Miłosz Audiobook

To będzie hit wydawniczy: audiobook z utworami Czesława Miłosza w interpretacji gwiazd światowego filmu, teatru i literatury ukaże się w kilkunastu wersjach językowych. Utwory noblisty przeczytają m.in. ukraińscy poeci Serhij Żadan i Taras Prochaśko, hiszpański aktor José Luis Gómez, znany z filmów Almodóvara i Saury, Barbara Nüsse, niemiecka aktorka związana z teatrami w Kolonii i Hamburgu, brytyjski pisarz, aktor i dramaturg Stephen Fry ("Gosford Park", "V jak vendetta") oraz Misako Konno, japońska aktorka i eseistka. W większości stolic audiobooki zostaną dołączone do dzienników, magazynów literackich albo tomików poezji Miłosza. Wiersze we wszystkich wersjach językowych będzie można także odsłuchać na portalu www.culture.pl.