Białystok. W Klubie Sztuki o Janie Wilkowskim
12 czerwca o godz. 16 Klub Sztuki Opery i Filharmonii Podlaskiej wraz z Polskim Instytutem Sztuki Filmowej zapraszają na spotkanie poświęcone Janowi Wilkowskiemu w ramach cyklu "Podlaskie epizody" .
W programie:
filmy dokumentalne "Teatr cudów Jana Wilkowskiego" w reż. Marii Nockowskiej, "Światła ramp czyli Jan Wilkowski w Białymstoku" w reż. Janusza Horodniczego i Krzysztofa Wojciechowskiego
Goście specjalni: dyrektorzy BTL - u Krzysztof Rau i Marek Waszkiel, prof. Piotr Damulewicz /autor książki o Janie Wilkowskim/
Jan Wilkowski (ur. 15 czerwca 1921 w Warszawie, zm. 21 grudnia 1997 w Warszawie); jeden z najwybitniejszych twórców polskiego teatru lalkowego, reżyser i aktor, uznawany za legendę polskiego lalkarstwa.
Reżyser, dramatopisarz, autor scenariuszy teatralnych i telewizyjnych, pedagog, aktor i lalkarz, sporadycznie również scenograf. Po wojnie pracował jako dekorator, początkowo w Radomiu, później w Warszawie, i rysownik (rysunki satyryczne w pismach "Mucha" i "Szpilki"). Studiował w Szkole dramatycznej Teatru Lalki i Aktora Janiny Kilian-Stanisławskiej i Henryka Ładosza. Debiutował jako aktor w Teatrze Lalek "Niebieskie Migdały" rolą Mefista w "Pani Twardowskiej" wg A. Mickiewicza. Asystował scenografowi Adamowi Kilianowi i reżyser Janinie Kilian-Stanisławskiej. W 1950 r. Teatr "Niebieskie Migdały" zmienił nazwę na "Lalka". Wilkowski był asystentem dyrekotra tego teatru - Władysława Jaremy. W latach 1952-1969 był dyrektorem "Lalki", która znalazła się za jego dyrekcji wśród najciekawszych scen lalkowych w Polsce i Europie. "Guignol w tarapatach" zdobył Grand Prix i Złoty Medal na festiwalu w Bukareszcie w 1958. Powstały w tym samym roku spektakl "O Zwyrtale Muzykancie" zyskał opinie "najlepszego przedstawienia w historii lalkarstwa światowego" (Harro Siegel). Podczas Sezonu Teatru Narodów w Paryżu w 1959 ugruntował swą pozycję w lalkarstwie europejskim. Stałym partnerem Wilkowskiego był scenograf Adam Kilian. Po odejściu z "Lalki" współpracował z licznymi teatrami lalkowymi w Polsce, od 1957 r. jako aktor, reżyser, scenarzysta i scenograf współpracował z telewizją. W 1974 r., wraz z Krzysztofem Rauem założył Wydział Lalkarski w Białymstoku (Filia warszawskiej PWST), w latch 1975-81 był dziekanem Wydziału Lalkarskiego, w latach 1981-90 profesorem na Wydziale Reżyserii Teatru Lalek. Uznany powszechnie już od lat siedemdzisiątych za legendę i niekwestionowany autorytet polskiego lalkarstwa. Na niwie lalkarskiej współpracował ściśle z Adamem Kilianem. Był autorem programów telewizyjnych Ula z 1B. W Syntezie Macieja Wojtyszki zagrał rolę dziadka.
***
"Teatr cudów Jana Wilkowskiego" w reż. Marii Nockowskiej,
Filmowy portret zmarłego niedawno, najwybitniejszego twórcy polskiego teatru lalkowego, długoletniego dyrektora warszawskiego teatru "Lalka", Jana Wilkowskiego. Jego działalność całkowicie zmieniła oblicze tej dziedziny teatru. Stworzył nową jego estetykę, daleką od powszechnej wizji dydaktycznych teatrzyków kukiełkowych dla najmłodszych. Zainicjował poszukiwanie nowych form artystycznej wypowiedzi, kreowanie zupełnie nowej relacji między żywym planem aktorskim a lalką. Na gruncie teatru lalkowego dokonał tego, co dla teatru polskiego zrobiły monumentalne inscenizacje Leona Schillera. Wilkowski twierdził, że tylko poprzez zmierzenie się z modelami teatru aktorskiego, teatr lalek może osiągnąć artystyczną dojrzałość. Tej zasadzie pozostał wierny w całej swojej pracy reżyserskiej. Wprowadził także formę teatru w teatrze - pokazywał teatr lalek, jako wykreowany na oczach publiczności i przeciwstawiał świat grających aktorów światu występujących lalek. Był przekonany, że wszystko może być lalką, a więc postacią teatralną - buty, czajnik, kapelusz - oraz że każda osoba może zostać uprzedmiotowiona. O pracy z Janem Wilkowskim oraz jego wizji teatru lalkowego i roli aktora opowiadają: historyk teatru prof. Henryk Jurkowski, dr Henryk Rogacki, scenograf Adam Kilian, krytyk teatralny Roman Pawłowski, reżyser i współtwórca Towarzystwa Wierszalin - Piotr Tomaszuk oraz realizator niemal wszystkich telewizyjnych spektakli wyreżyserowanych przez Wilkowskiego - Bogdan Radkowski. Wypowiedzi ilustrowane są fragmentami przedstawień.
**
"Światła ramp czyli Jan Wilkowski w Białymstoku" w reż. Janusza Horodniczego i Krzysztofa Wojciechowskiego
Filmowy portret najwybitniejszego twórcy polskiego teatru lalkowego, długoletniego dyrektora warszawskiego teatru "Lalka", Jana Wilkowskiego (1921-1997). Jego działalność całkowicie zmieniła oblicze tej dziedziny teatru. Stworzył nową jego estetykę, daleką od powszechnej wizji dydaktycznych teatrzyków kukiełkowych dla najmłodszych. Zainicjował poszukiwanie nowych form artystycznej wypowiedzi, kreowanie zupełnie nowej relacji między żywym planem aktorskim a lalką. Na gruncie teatru lalkowego
dokonał tego, co dla teatru polskiego zrobiły monumentalne inscenizacje Leona Schillera. Wilkowski twierdził, że tylko poprzez zmierzenie się z modelami teatru aktorskiego, teatr lalek może osiągnąć artystyczną dojrzałość. Tej zasadzie pozostał wierny w całej swojej pracy reżyserskiej. Wprowadził także formę teatru w teatrze - pokazywał teatr lalek jako wykreowany na oczach publiczności i przeciwstawiał świat grających aktorów światu występujących lalek. Był przekonany, że wszystko może być lalką, a więc postacią teatralną - buty, czajnik, kapelusz - oraz że każda osoba może zostać uprzedmiotowiona. O pracy z Janem Wilkowskim oraz jego wizji teatru lalkowego i roli aktora opowiadają: wieloletni współpracownik, scenograf Adam Kilian, aktorzy Teatru Lalek w Białymstoku i studenci białostockiej filii Akademii Teatralnej. W programie wykorzystano fragmenty telewizyjnych programów Wilkowskiego ("Ula z 1B"), fragment programu "Baśnie mojego dzieciństwa" z 1978 r. w reż. Krzysztofa Raua, fragmenty monodramu "Spowiedź w drewnie", sztuki "Tymoteusz wśród ptaków", a także projekty dekoracji i fotografie z najsłynniejszego przedstawienia Wilkowskiego, adaptacji utworu Kazimierza Przerwy-Tetmajera "O Zwyrtale muzykancie".
