Pytania etyczne i moralne w sztuce Montherlanta
Poniedziałkowy Teatr Telewizji przedstawi tym w tygodniu swą kolejną premierę - "Port Royal" Henry'ego de Montherlanta w reżyserii Andrzeja Sapiji. W rolach głównych zobaczymy Gabrielę Kownacką, Jolantę Fraszyńską, Zofię Rysiównę, Joannę Jędrykę i Igora Przegrodzkiego.
Henry de Montherlant urodził się w 1896 roku. Wcześniej znany jako powieściopisarz i eseista, rozgłos zdobył w 1942 roku, kiedy odbyła się premiera "Martwej królowej" - sztuki zaliczanej do największych osiągnięć pisarza. Jego dramaturgiczna spuścizna dzieli się na dwa nurty. W pierwszym mieszczą się utwory o tematyce mieszczańskiej: "Niczyj syn", "Jutro nastanie świt", "Te, które bierze się w ramiona". Bardziej znane są dramaty historyczne. W nich ukazuje Montherlant Hiszpanię z czasu największej jej świetności, lub z powodzeniem nawiązuje do najlepszych wzorów francuskiego klasycyzmu. W pierwszej grupie warto wymienić wspomnianą "Martwą królową", "Mistrza zakonu Santiago" i "Kardynała Hiszpanii", w drugiej znajduje się m.in. "Port Royal" oraz autorska wersja Molierowskiego "Don Juana". Prapremiera tej sztuki, mimo udziału wybitnego francuskiego mistrza sceny Pierre'a Brasseura, okazała się największym niepowodzeniem w karierze Montherlanta.
W "Odbitej sławie" znakomitą kreację stworzył Janusz Gajos na dwa nurty. W pierwszym mieszczą się utwory o tematyce mieszczańskiej: "Niczyj syn", "Jutro nastanie świt", "Te, które bierze się w ramiona". Bardziej znane są dramaty historyczne. W nich ukazuje Montherlant Hiszpanię z czasu największej jej świetności, lub z powodzeniem nawiązuje do najlepszych wzorów francuskiego klasycyzmu. W pierwszej grupie warto wymienić wspomnianą "Martwą królową", "Mistrza zakonu Santiago" i "Kardynała Hiszpanii", w drugiej znajduje się m.in. "Port Royal" oraz autorska wersja Molierowskiego "Don Juana". Prapremiera tej sztuki, mimo udziału wybitnego francuskiego mistrza sceny Pierre'a Brasseura, okazała się największym niepowodzeniem w karierze Montherlanta.
Dla autora "Port Royal" teatr to przede wszystkim literatura. W swych utworach nieodmiennie operuje wzniosłym stylem, doskonałym językiem, wnika w najgłębsze tajniki ludzkiej psychologii. Bohaterowie Montherlanta to postaci nieprzeciętne, swą duchową wielkością nie przystające współczesnym im czasom.
Podobnie dzieje się w "Port Royal". To historia sióstr zakonnych zgromadzonych w klasztorze Port Royal. Popierają one teorie jansenizmu wbrew potępiającemu je papiestwu i jezuitom. Przybyły do klasztoru arcybiskup każe im podpisać deklarację lojalności. Siostry nie godzą się na to, zdecydowane bronić swej niezależności.
