85. urodziny Andrzeja Wajdy
Andrzej Wajda to twórca najistotniejszych dokonań artystycznych w historii Starego Teatru. Od pierwszej premiery - "Wesela" Wyspiańskiego w 1963 roku - każda kolejna wywoływała zachwyt widzów i często sprzeczne, emocjonalne komentarze krytyków. Na tej scenie rozpoczął czterdzieści lat temu swoje "zmagania" z prozą Dostojewskiego - przypomina Elżbieta Bińczycka w przeddzień urodzin Mistrza.
Andrzej Wajda - reżyser filmowy, teatralny, telewizyjny, scenograf, scenarzysta, pedagog
Wybitny twórca światowego kina. Laureat prestiżowych nagród filmowych z Oskarem za całokształt twórczości i Złotą Palmą w Cannes na czele. Doktor honoris causa wielu uczelni m.in.: American University w Waszyngtonie, Uniwersytetu Bolońskiego, Uniwersytetu Jagiellońskiego, Uniwersytetu Warszawskiego. Kawaler Legii Honorowej, należy do "Grona Nieśmiertelnych" francuskiej Akademii Sztuk Pięknych.
Debiutował filmem Pokolenie w 1954 roku. Współtworzył polską szkołę filmową. "Kanał", "Popiół i diament", "Lotna", "Wesele", "Ziemia obiecana", "Człowiek z marmuru", "Człowiek z żelaza", "Korczak", "Pan Tadeusz", "Katyń" - od ponad pół wieku jego filmy dotykają najistotniejszych wartości polskiej kultury, towarzyszą przemianom w życiu społecznym i politycznym Polaków, stanowią paradygmat pozwalający dać się poznać i zrozumieć innym.
Pierwsze dwa przedstawienia teatralne "Kapelusz pełen deszczu" Gazzo (1959) i "Hamlet" Szekspira (1960) zrealizował w gdańskim Teatrze Wybrzeże. Tworząc swoje inscenizacje sięga po najwybitniejsze dzieła literackie, często jest autorem adaptacji scenicznej i scenografii. Ma w swoim dorobku kilkadziesiąt przedstawień w teatrach Polski i świata, za które on i jego aktorzy otrzymali dziesiątki najwyższych teatralnych wyróżnień. Jego teatralne wizje współtworzy Krystyna Zachwatowicz, która jest autorką scenografii i kostiumów do większości przedstawień.
Andrzej Wajda to twórca najistotniejszych dokonań artystycznych w historii Starego Teatru. Od pierwszej premiery - "Wesela" Wyspiańskiego w 1963 roku - każda kolejna wywoływała zachwyt widzów i często sprzeczne, emocjonalne komentarze krytyków. Na tej scenie rozpoczął czterdzieści lat temu swoje "zmagania" z prozą Dostojewskiego. Grane ponad dekadę "Biesy" były rodzajem moralnego rozrachunku, badania przenikania się dobra i zła. Kontynuował tę drogę w skupionych, kameralnych inscenizacjach "Nastasji Filipownej"na motywach "Idioty" oraz "Zbrodni i karze". Przesycone malarską wizją, bogactwem teatralnej formy były realizacje dramatów Wyspiańskiego: monumentalna "Noc listopadowa", pełna barw, światła, tętniąca ruchem kolejna wersja "Wesela", ascetyczna w formie "Klątwa". Trzykrotnie zrealizował Szekspirowskiego "Hamleta". Ostatnia wersja "Hamlet (IV)" z Teresą Budzisz-Krzyżanowską w roli tytułowej gościła podczas wielotygodniowych tournée w teatrach niemal na wszystkich kontynentach. Trwająca siedem godzin krakowska saga rodzinna "Z biegiem lat, z biegiem dni" wg scenariusza Joanny Olczak-Ronikier była hołdem artysty dla miasta i jego tradycji. Realizacja "Emigrantów" Mrożka stała się triumfalnym powrotem tego pisarza (po latach cenzuralnych zakazów) na polskie sceny, a w opinii samego autora najlepszą interpretacją jego dramatu. "Antygona" Sofoklesa uosabiała ducha społecznego buntu w dramatycznym czasie stanu wojennego. Magiczny świat "Dybuka" An-skiego przywoływał, umarłą wraz z żydowskimi mieszkańcami, tradycję. Wysmakowana w formie inscenizacja czterech jednoaktówek Yukio Mishimy pod wspólnym tytułem "Mishima" wprowadzała widza w fascynujący świat japońskiej kultury. W repertuarze Starego Teatru znajduje się "Makbet" Szekspira. "Makbeta jako sztukę o władzy już wielokrotnie widzieliśmy. Ja mam nadzieję, że uda mi się z aktorami wydobyć temat zbrodni i kary - w tym tajemnica tej sztuki, jej siła i piękno" - powiedział artysta przed premierą w 2004 roku.
Wyrazem niezwykłego przywiązanie Andrzeja Wajdy do Krakowa było przeznaczenie otrzymanej w Japonii prestiżowej nagrody "Kyoto Price" na stworzenie Centrum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha. Od lat jest sprawcą wielu przedsięwzięć kulturalnych na terenie miasta, z jego inspiracji powstały m.in. Pawilon Wyspiańskiego, Muzeum PRL-u w Nowej Hucie W roku 2000 przekazał otrzymanego Oskara do Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Na zdjęciu: Próba "Biesów, 1971 r.
