Głupi Jakub
"Głupi Jakub" powstał - podobnie jak większość utworów Rittnera - w dwóch wersjach językowych: polskiej i niemieckiej. Utwór ten został napisany w roku 1909, a więc w czasie, kiedy pisarz był już jednym z czołowych autorów wiedeńskich teatrów. Jego sławę w Polsce ugruntowały kolejne premiery lwowskie i krakowskie. Rittner celował w malowaniu szczegółów dnia codziennego, z równą lubością i precyzją rysował charaktery. Ale że zaznaczając wyraziście cechy charakteru nigdy nie narzucał jedynego i niepowtarzalnego obrazu człowieka, którego opisywał - więc też i jego dzieła stanowiły zawsze pasjonujący materiał dla teatru.
W sprawie "Głupiego Jakuba" wiele stoczono dyskusji, kłócąc się o to, czy główny bohater sztuki, Szambelan, jest najpierw zdeklasowanym a potem wzbogaconym sarmata, czy też bliższy jest wiedeńskim dworskim urzędnikom, galicyjskim dusigroszem.
Jan Świderski, wysławiając na scenie teatru Ateneum kolejną wersję "Głupiego Jakuba" i sam występując w roli Szambelana, zdaje się skłaniać raczej ku wersji sarmackiej. Pobrzmiewają w tej postaci Cześnikowe gesty i tony. Komedia straciła swe ostrze satyryczne, dzisiaj zresztą w nikogo już chyba nie trafiające, zyskała natomiast na głębi charakterów. Szambelan budzi ze swoją spóźnioną miłością i zawiedzionymi ojcowskimi uczuciami więcej współczucia niż satyrycznego oburzenia, a Jakub jest godnym politowania szermierzem niczyjej w gruncie rzeczy sprawy...
[data publikacji artykułu nieznana]
