Ważna książka o wielkim śpiewaku
Z radością powitać należy obszerniejszą pracę, wynik wieloletniej kwerendy prowadzonej przez Wacława Panka. Znajdujemy tu obfitującą w wiele mało znanych szczegółów biografię Adama Didura, sumiennie opracowaną, mało znaną - nawet kolekcjonerom - dyskografię jego historycznych nagrań, również tych zrealizowanych u progu XX stulecia w Warszawie, jeszcze do niedawna uchodzących za zaginione - pisze Józef Kański w Ruchu Muzycznym.
Nie od dzisiaj spostrzegamy z żalem, że najwybitniejsi polscy artyści - a dotyczy to przede wszystkim śpiewaków, których na przełomie XIX i XX wieku co najmniej kilkanaścioro zyskało bezsprzecznie światową renomę - nigdy jakoś nie mogli, a może i nadal nie mogą stać się "prorokami we własnym kraju". Obszerniejszych o nich publikacji, nagrań płytowych oraz innych materialnych dowodów pamięci, trzeba było szukać gdzieś za morzem albo i za oceanem...
A w ojczyźnie? Dopiero całkiem niedawno ukazały się polskie książki poświęcone fenomenalnym braciom Reszke oraz Marcelinie Sembrich-Kochańskiej; w naszych też dopiero czasach doczekał się pomnika w swym rodzinnym Lubaczowie wspaniały wagnerowski tenor Aleksander Bandrowski. Gdy zaś idzie o jednego z najsłynniejszych w świecie basistów, Adama Didura, to jeszcze do niedawna najobszerniejszą polską publikacją na jego temat pozostawała (opracowana zresztą przez piszącego te słowa) biograficzna część albumowej publikacji "Adam Didur z Woli Sękowej pod Sanokiem" wydanej przez PWM wspólnie z władzami Sanoka. Z radością więc powitać należy obszerniejszą pracę, wynik wieloletniej kwerendy prowadzonej przez Wacława Panka.
Znajdujemy tu obfitującą w wiele mało znanych szczegółów biografię Adama Didura, sumiennie opracowaną, mało znaną - nawet kolekcjonerom - dyskografię jego historycznych nagrań, również tych zrealizowanych u progu XX stulecia w Warszawie, jeszcze do niedawna uchodzących za zaginione. Autor kreśli rozległą i barwną panoramę początków polskiego śpiewactwa operowego u schyłku XVIII stulecia, oddając należny honor takim zapomnianym dziś postaciom, jak obdarzona zaszczytnym tytułem "śpiewaczki królewskiej" Małgorzata Sitańska (nazwiska próżno szukać w leksykonach muzycznych), czy Antonina Miklaszewiczówna-Campi, gwiazda Theater an der Wien, a następnie Hofoper, podziwiana przez samego Mozarta: na premierze "Łaskawości Tytusa" kreowała główną rolę żeńską, była też - według zgodnej opinii znawców - bezkonkurencyjną Królową Nocy w "Czarodziejskim flecie".
Jeszcze więcej miejsca poświęca Panek bogatej galerii polskich artystów Didurowi współczesnych bądź reprezentujących bezpośrednio go poprzedzającą generację, z wielką Marceliną Sembrich-Kochańską na czele. Osobny rozdział wypełnia porównanie artystycznej sylwetki Didura z postacią jego wielkiego rówieśnika i rywala - Szalapina.
Cennym dopełnieniem tego nurtu jest skrupulatne wyliczenie imponującej zaiste plejady polskich śpiewaków występujących na scenach La Scali oraz Metropolitan Opera aż do dzisiaj (wraz z datami debiutów); pojawiają się tu nb. nazwiska zapomnianych dziś doszczętnie artystek, jak między innymi Bella Alten, Róża Olicka, Helena Rakowska lub sławna ongiś wagnerowska sopranistka Felicja Kaszowska. Wartość książki podnoszą liczne ilustracje - w tym sporo w naszych czasach nie publikowanych. Nie umniejszają tej wartości drobne niedokładności w pisowni imion niektórych postaci operowych, na przykład biblijny satrapa Holofernes jest niepotrzebnie wymieniony w rosyjskim brzmieniu jako Olofern (s. 197) albo Gundruna zamiast Gudruna.
Reasumując - to z pewnością pozycja bardzo cenna, wypełniająca z powodzeniem istotną lukę w naszej muzycznej biografistyce.
Wacław Panek "Adam Didur i wokaliści polscy na scenach operowych świata przełomu XIX/XX wieku. Studium muzykologiczno-biografistyczne", Wołomin 2010, Wydawnictwo Polskie w Wołominie, ss. 336, ilustr., repertuar operowy Didura, nagrania Didura, bibliografia, indeks nazwisk, indeks tytułów oper.
