Tory wojny
Ta wojna toczyła się niedawno. Była domowa, bo naprzeciw siebie stanęli byli obywatele tej samej republiki - Jugosławii , Serbowie i Chorwaci. Przeżyła ją trzydziestoletnia dziś Milena Marković, autorka sztuki "Tory", którą zaprezentował poznański Teatr Polski.
Składają się na nią strzępy przeżyć - zjaw, majaków i koszmarów, przypominających okruchy mozaiki. Skojarzyły mi się z filmem "Wojna w 27 obrazach" opowiadającym o wojnie światowej. I film i aktualna sztuka ukazują to samo stężenie zła, emocji, namiętności. Niezależnie od tego, czy będzie to prymitywny, wulgarny erotyzm, poniewieranie debilnego kolegi czy zabijanie jeńca.
Wojna rozgrzesza?
Przemoc i okrucieństwo kulminują każdą ze scen. Drugiego człowieka traktuje się jak przedmiot zaspokojenia seksualnego pożądania albo wroga, albo po prostu niewygodnego zawalidrogę. To, co się w każdym wypadku z nimi wyprawia, jest wyrazem stanu umysłów występujących tu ludzi. A ponieważ w "Torach" każdy z aktorów wciela się w co rusz to inną osobę, mamy do czynienia z bogactwem ludzkich zachowań w czasie wojny. Najpierw w mieście, w domu, potem na przepustce, wreszcie w okopach. Nikt nie ma skrupułów czy wahań. Wojna rozgrzesza ze wszystkiego, co robią.
Główną postacią, jest grana przez Ewę Szumską "Szparka" we wszystkich swoich wcieleniach. Kiedy gra dziwkę, nauczycielkę, żołnierkę czy "powojenną" żonę. Także mężczyźni ukazują się w coraz to innych postaciach. Nie tylko Sebastian Grek i Jan Papuga, ale i Michał Kaleta (Bohater), Roland Nowak (Wesoły), Maciej Wojdyła (Ciemny) czy Łukasz Pawłowski (Debil). Wszyscy przecież weszli czy wepchnięci zostali na "wojenne tory". I pozostają pod presją ciemnych sił przez wojnę wyzwolonych.
Idylla niemożliwa
Ostry, nie stroniący od wulgaryzmów tekst reżyser Rafał Sabara wyakcentował równie ostrym, prowokującym stylem gry, jaki narzucił aktorom.
W finale autorka przedstawia chęć powrotu bohaterów do wyimaginowanych dawnych, spokojnych czasów. Ale idylla jest ironiczna - to nie będzie happy end. Wszystkiego, co przeżyli, w czym brali udział, nie da się wymazać...
