Osoby

ZBYSZEWSKA Stanisława, z Jordan-Winiarskich, 2° v. Kisielińska (10 stycznia 1904 Warszawa – 21 grudnia 1961 Wroc­ław)

aktorka, reżyser

Była córką Józefa Jordan-Winiarskiego i Stanisławy z Sierpińskich, żoną Feliksa Zbyszewskiego. Po ukończeniu gimnazjum studiowała na wydziale filozoficznym Uniwersytetu Warszawskiego; równocześnie uczyła się w konserwato­rium śpiewu i gry na skrzypcach.

Początkowo wystę­powała pod nazwiskiem panieńskim. W 1922 została przyjęta do Instytutu Reduty i od sezonu 1922/23 rozpo­częła pracę w Reducie w Warszawie. Wkrótce poślubiła aktora Feliksa Zbyszewskiego i odtąd używała stale jego nazwiska. W sezonie 1924/25 występowała okresowo w warszawskim Teatrze Narodowym, w 1925–27 w zespole Reduty w Wilnie (sezon 1925/26) i w Grodnie (sezon 1926/27). Brała również w tych latach udział w licznych objazdach Reduty. W sezonie 1927/28 występowała w Teatrze Miejskim w Grodnie, w sezonie 1928/29 w Teatrze Placówka Żywego Słowa w Ateneum w Warszawie; w 1929–31, a następnie w sezonie 1932/33 i w 1935–37 grała w Teatrze Polskim w Ka­towicach (w ostatnim sezonie także reżyserowała, m.in. Niespodziankę), w sezonie 1931/32 w teatrze Jaskółka w War­szawie, w sezonie 1937/38 w Teatrze Kameralnym w Częstocho­wie (tu także reżyserowała), w sezonie 1938/39 w Kaliszu.

Podczas II wojny światowej nie występowała, przebywała na Lubelszczyźnie. Zaraz po wyzwoleniu w 1945 zało­żyła półamatorski teatr w Krasnymstawie. W sezonie 1945/46 występowała w Teatrze Kameralnym TUR w Krakowie. Następnie pracowała jako aktorka i reżyser na scenach: Teatru Miejskiego w Opolu (sezon 1946/47), Teatru Miejskiego w Sosnowcu (sezon 1947/48), Teatru im. Żeromskiego w Kiel­cach i Radomiu (sezon 1948/49), Teatru im. Węgierki w Białymstoku (sezon 1949/50) i znowu Teatru Ziemi Opolskiej w Opolu (sezon 1950/51). Od stycznia 1952 była głównym reżyserem Teatru Młodego Widza (od 1957 Teatru Rozmaitości) we Wrocławiu; na scenie tej pracowała do zgonu. Reżyserowała też gościnnie w innych teatrach, m.in. w 1953 Teatrze Dolnośląskim w Świdnicy, w 1958 w Bałtyckim Teatrze Dramatycznym w Koszalinie, w 1961 w Teatrze im. Siemaszkowej w Rzeszowie. Była działaczką i organiza­torką amatorskiego ruchu teatralnego.

Grała początkowo role amantek, później także cha­rakterystyczne; ważniejsze: Klara (Śluby panieńskie), Mirandolina (Mirandolina), Aniela (Grzegorz Dynda­ła), Helena (Lekkomyślna siostra), Klara i Podstolina (Zemsta), Panna Młoda i Marysia (Wesele), Smugoniowa (Uciekła mi przepióreczka), Infantka (Cyd), Lulu (Skiz), Joanna (Dom kobiet). Reżyserowała m.in. Cyda, Wieczór Trzech Króli, Parady, Damy i huzary, Gwałtu co się dzieje, Żółtą szlafmycę, Dom kobiet, Zaklinacza deszczu.

Bibliografia

Almanach 1961/62; Krasiński: Teatr Jaracza; Listy Osterwy; Misiorny: Teatry Ziem Zachodnich; Orlicz (il); Simon: Spis przedstawień Reduty; Sobański: Teatr pol. na Ślą­sku; Szczublewski: Reduta; Szczublewski: Żywot Osterwy; Biuletyn Informacyjny SPATiF, Warszawa 1962 nr 1/2; Teatr 1962 nr 15; Afisze i programy, IS PAN; Akta SPATiF nr 533.

Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1765–1965, PWN, Warszawa 1973.
Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów stosowanych w źródłowej publikacji.