Osoby

BRASZKA Jerzy Aleksander (6 października 1932 Rypin – 6 maja 2000 Kraków),

aktor. 

Był synem Antoniego Braszki i Jadwigi z Kuttów. Debiutował 1 lutego 1960 w roli Wurma (Intryga i miłość) w Teatrze Powszechnym im. S. Wysockiej w Krakowie. Do czasu uzyskania uprawnień zawodowych w 1971, angażowany był w charakterze adepta. W sezonach 1960/61–1963/64 występował w krakowskim Teatrze Rozmaitości, w 1964/65 w Teatrze Dramatycznym w Wałbrzychu, w 1965/66 w Teatrze Dolnośląskim w Jeleniej Górze, w 1966/67–1970/71 w Teatrze im. Osterwy w Gorzowie Wielkopolskim. W sezonach 1971/72 i 1972/73 był aktorem Teatru Powszechnego w Łodzi, w 1973/74 Teatru Bagatela w Krakowie; w 1971/72 grał gościnnie Billa Colorado (Dolina szczęścia) w Teatrze Zagłębia w Sosnowcu. W sezonach 1974/75–1979/80 występował w Teatrze Ludowym w Nowej Hucie. W tym czasie związany był też z Teatrem eref 66 Ryszarda Filipskiego i nacjonalistyczno-faszyzującym środowiskiem skupionym wokół Filipskiego, Bohdana Poręby i Ryszarda Gontarza. Wystąpił w kontrowersyjnych monodramach Przed grudniem (1972, spektakl ośmieszał ofiary Grudnia 1970) i Ostrożnie z ogniem (1975). 

W 1972 w Szczecinie, gdzie jury Ogólnopolskiego Festiwalu Małych Form Teatralnych, sprzyjające tego typu produkcji, przyznano mu nagrodę za wykonanie Przed grudniem. 

W sezonach 1980/81 i 1981/82 grał w Teatrze im. Żeromskiego w Kielcach, a w 1983/84–1994/95 w Teatrze Satyry Maszkaron w Krakowie. Od 1 listopada 1995 przeszedł na emeryturę. 

Niektóre role: Dulski (Moralność pani Dulskiej, 1961), Dyndalski (Zemsta, 1964), Autor (Dwa teatry, 1965); Markiz di Forlipopoli (Mirandolina), James (Ladacznica z zasadami) – 1966; Franio (Szczęście Frania), Pan II (Strip-tease), Średni Rozbitek (Na pełnym morzu) – 1967; Kochanek (Ich czworo, 1969), Rodrigo (Niewidzialna kochanka, 1971), Edgar (Król Lear, 1972), Stępniak (Nasza patetyczna, 1976), Nieznajomy (Mochnacki – sny o ojczyźnie, 1980), Don Diego (Zielony Gil, 1982), Święty Piotr (Śmierć na gruszy, 1986), Strażnik (Ostatnia noc Sokratesa, 1988), tytułowy Stalin (1990), Szwejk (Dzielny wojak Szwejk, 1991), Kamerdyner (Mąż i żona, we własnej reżyserii, 1993), Richard (Okno na parlament, 1994), Van Dusen (Cały dzień bez kłamstwa, 1995). 

Występował również w filmach, między innymi w latach 70. i 80. w reżyserii Bohdana Poręby i Filipskiego.

Bibliografia

Almanach 1999/2000; 10 lat w obronie prawd oczywistych. Wyd. jubileuszowe Teatru eref 66, Kraków 1976; Scena gorzowska 1945–75 (il.); Szczecin teatr.; T. w Jeleniej Górze; T. w Kielcach 1944–95; Dz. Pol. 2000 nr 108; Ekran 1976 nr 30; Głos Szcz. 1977 nr 89; Akt Zgonu, Arch. USC Kraków; Akta (fot.), ZASP; Programy, IS PAN; www.filmpolski.pl 

Ikonografia

Fot. – Bibl. Nar., IS PAN, ITWarszawa.

Źródło: Słownik biograficzny teatru polskiego 1910–2000, t. III, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2017.
Zachowano konwencję bibliograficzną i część skrótów używanych w źródłowej publikacji.