5 grudnia 1952
Berliner Ensemble w Polsce i „wojna o Brechta”
Kraków: początek występów w Polsce niemieckiego zespołu Berliner Ensemble z Matką Courage Bertolta Brechta z Heleną Weigel w roli tytułowej, ponadto z Matką Gorkiego w opracowaniu Brechta i Rozbitym dzbanem Kleista. Berliner Ensemble występował także w Łodzi i (od 18 grudnia) w Warszawie.
W środowisku teatralnym rozgorzała „wojna o Brechta”. 3 lutego 1953 w Warszawskim Oddziale SPATiF odbyła się dyskusja, w której wzięli udział urzędnicy, pisarze, krytycy, reżyserzy, aktorzy – m.in: Jerzy Pański, dyrektor generalny Centralnego Zarządu Teatrów w ministerstwie kultury, Maria Czanerle – wówczas instruktorka Wydziału Kultury Komitetu Centralnego PZPR, Halina Auderska, Erwin Axer, Aleksander Bardini, Edward Csató, Leon Kruczkowski, Kazimierz Rudzki, Jan Strzelecki, Jan Świderski, Adam Tarn. Stenogram opublikowano dopiero w „Dialogu” 1984 nr 8.
Adam Tarn: „To, co mnie razi, to ta naleciałość formalistyczna, z której Brecht nie może się wyzwolić. Mówi, że potępia, może teoretycznie potępia, ale w swoim dziele jest formalistą”. Halina Auderska: „W tej chwili mówimy o kompromitacji krytyków i kompromitacji ideologii Brechta i jego sztuki (...) Teatr ten narobił mnóstwo szkód młodzieży akademickiej. Cała ta młodzież bardzo źle zna język niemiecki; nic nie zrozumiała”. Jerzy Pański: „On widzi człowieka w kategoriach drobnomieszczańskich”. Maria Czanerle: „Matka Courage jest sztuką głęboko antyhumanistyczną, jest tu niewiara w siłę mas, w rewolucję, jest relatywizm w wyrażaniu poglądów”. Brechta bronili Axer i Csató. Kazimierz Rudzki mówił: „Teatr Brechta był dla nas wielkim odświeżeniem”.
Po latach Jerzy Koenig zwracał uwagę na „policyjny ton dyskusji o Brechcie” .
Janusz Legoń (2017)