Artykuły

Po pierwszych relacjach z premiery przygotowanej w Metropolitan Opera przez polskich realizatorów, skupiających się na antyrosyjskich protestach towarzyszących przedstawieniu, przyszła pora na recenzje przedstawienia. I są one bardzo pozytywne - pisze Jacek Marczyński w Rzeczpospolitej.

"Jolancie" Czajkowskiego, którą w Metropolitan dyrygował Walery Gergiew, a w roli tytułowej wystąpiła Anna Netrebko, towarzyszyły liczne informacje w mediach przypominające, że ci artyści deklarowali poparcie dla prezydenta Putina. Rosyjska śpiewaczka przekazała milion rubli dla artystów opery w Doniecku, ściskając przy okazji dłoń jednemu z przywódców separatystów i fotografując się na tle flagi tzw. Noworosji. Zobacz galerię zdjęć z próby generalnej spektakli Mariusza Trelińskiego

W czwartkowy wieczór zebrała się więc przed gmachem Metropolitan niezbyt liczna grupa protestantów, a po spektaklu, gdy artyści wyszli do ukłonów, na scenę wdarł się mężczyzna z antyrosyjskimi hasłami.

Teraz jednak nastał czas analizowania samej premiery. Jako pierwszy zabrał głos najpoważniejszy amerykański krytyk operowy, Anthony Tommasini pisujący dla "New York Timesa", który wysoko ocenił inscenizację Mariusza Trelińskiego i współpracującego z nim scenografa Borisa Kudlički. Tommasiniemu bardzo spodobał się pomysł połączenia w jednym wieczorze "Jolanty" z odmienną w klimacie jednoaktową operą - "Zamek Sinobrodego" Beli Bartóka. Docenił też oryginalny sposób odczytania utworu Czajkowskiego, traktowanego zwykle jako liryczna bajka rozgrywana w idyllicznym ogrodzie. Tymczasem, jak pisze Tommasini, polscy realizatorzy (Treliński, Kudlička oraz projektant kostiumów Marek Adamski i autor projekcji wideo Bartek Macias) wykreowali metaforyczną, mroczną atmosferę, pokazującą w zupełnie innym świetle relacje Jolanty z ojcem, królem René.

"Posłaniec króla zaznacza, że ten ogród jest jak raj. Ale nie w tym przedstawieniu" - napisał Tommasini, dodając, że precyzyjnej inscenizacji zaszkodził nieco fakt odwołania poniedziałkowej premiery z powodu ataku zimy. Upłynęło trochę czasu od ostatniej próby do pierwszego pokazu, a nie można było jeszcze dalej pracować, bo Walery Gergiew miał zaplanowane inne koncerty.

Wilborn Hampton ("Huffpost Art&Culture") skupił się z kolei bardziej na "Zamku Sinobrodym", podkreślając, że polski reżyser wykreował tu niezwykłą atmosferę bliską filmowym horrorom czy kinu noir, bazującemu na powieściach Raymonda Chandlera. We wszystkich zresztą omówieniach prasa amerykańska podkreśla, że Mariusz Treliński jest reżyserem o filmowym rodowodzie i próba połączenia przez niego obu gatunków sztuki daje interesujące rezultaty.

Corinna de Fonesca-Wollheim zauważyła natomiast w "New York Timesie" - nie bez pewnej dozy złośliwości - że Anna Netrebko pozostała w swej partii przy tekście zmienionym w czasach komunistycznych. Jolanta, która jest niewidoma, pragnie odzyskać wzrok, by zobaczyć świat i rozkoszować się cudami Boga, co sowieccy wydawcy zmienili Czajkowskiemu na cuda natury. Fonesca-Wollheim cytuje wypowiedź Anny Netrebko, która uważa, że ma to większy sens i jest bardziej wiarygodne.

Wszyscy recenzenci chwalą śpiewaków i uważają, że Anna Netrebko wypadła znakomicie, a rola Jolanty jest jakby dla niej stworzona. Świetne opinie zebrała też znana z warszawskiej inscenizacji Nadja Michael, śpiewająca Judytę w "Zamku Sinobrodego" oraz je partner Michail Pietrenko (Sinobrody) , a także Piotr Beczała w roli zakochanego w Jolancie Vadémounta. Jego duet z Anną Netrebko uznano za punkt kulminacyjny wieczoru. O Polaku Anthony Tommassini napisał zaś, że to "exciting tenor".

Przedstawienie Mariusza Trelińskiego będzie prezentowane w Metropolitan Opera do 21 lutego. Po premierze dyrekcja teatru wydała oświadczenie, że poglądy artystów są ich prywatną sprawą, ale na wszelki wypadek wzmocniła ochronę przy wejściach do budynku.