Maria Rutkowska
RUTKOWSKA Maria, zamężna Brzozowska (działała od 1885 - zm. grudzień 1950 Paryż), tancerka. 6 IX 1885 wystąpiła jako uczennica warsz. szkoły baletowej w półcharakterystycznym pas de deux w szkolnym przedstawieniu baletu "Pobór do wojska". Recenzent "Kuriera Porannego" stwierdził, że "zdumiewające wykazała zdolności do sztuki tańca". Debiutowała 11 X 1891 w solowej tarantelli w balecie "Asmodea". Zaangażowana do zespołu WTR pierwszą większą partię Lalki Hiszpanki ("Wieszczka lalek") tańczyła 20 III 1892 i awansowana została na stanowisko koryfejki. Potem tańczyła m.in. Lalkę Bebe ("Wieszczka lalek") i Jadwigę ("Pan Twardowski"). W 1896 wyjechała do Mediolanu i uczyła się tam u C. Beretty. Po powrocie została mianowana pierwszą tancerką charakterystyczną. Tańczyła m.in. partie Kwiaciarki ("Dama kierowa") i Marii ("Postój kawalerii"), solowe tańce charakterystyczne w "Panu Twardowskim". Od 1901 została zaangażowana w Petersburgu na stanowisko pierwszej solistki charakterystycznej. Występując w balecie cesarskim studiowała równocześnie prawo na miejscowym uniwersytecie. Studia ukończyła i w późniejszym okresie w Paryżu prowadziła praktykę adwokacką. 3 I 1904 wyszła za Józefa Brzozowskiego. W Warszawie występowała gościnnie w 1903 w partii Marii ("Postój kawalerii") i w 1910 w tańcach charakterystycznych z "Jeziora łabędziego". Przed 1914 przeniosła się do Paryża i mieszkała tam do końca życia.
Bibl.: Album teatr. II s. 66 (il.); Kalendarz teatr. 1891; Owerłło; EMTA 1901 nr 12; Kur. por. 1885 nr 248; Afisze, MT Warszawa.
Ikon.: K. Brandel: Portret, sucha igła, ok. 1927 - MNWarszawa; Fot. w rolach - MTWarszawa.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
