Czesława Czapska
CZAPSKA Czesława Maria, zamężna Kuźmin (działała 1864-1880), aktorka. Była córką Maksymiliana Cz. i Rozalii z Rożnowskich, siostrą -> Józefy Cz. W 1864-1867 występowała w Łodzi pod dyr. F. Sellina, w 1868 w zespole A. Trapszy w Kaliszu, w sez. 1869/70 ponownie w Łodzi, latem 1871 z zespołem J. Cybulskiego w Ciechocinku, w 1872 z zespołem J. Gawęckiego w Częstochowie. W 1873 zaangażowała się na stałe do zespołu J. Teksla; występowała z nim do 1878 w warsz. t. ogr. Eldorado (1873-75) i Alhambra (1876) oraz w 1875-78 w Częstochowie, Piotrkowie, Płocku, Kaliszu, Kielcach i Łodzi. 11 IV 1877 poślubiła w Kielcach Aleksandra Kuźmina, urzędnika Izby Skarbowej, ale na scenie używała zawsze nazwiska panieńskiego. Występowała w Kielcach w zespole J. Grabińskiego (22 VII 1879) oraz w zespole J. Grabińskiego i S. Krzyszkowskiego (29 1 1880). Prawdopodobnie wkrótce opuściła scenę.
Słaba aktorka, była jednak bardzo popularną amantką warsz. t. ogr. i scen prowincjonalnych. Świetne warunki zewnętrzne (piękne czarne oczy, zgrabna figura) zjednywały jej publiczność. Grała m.in. Hrabinę ("Żydzi"), Małgorzatę ("Safanduły"), Hrabinę Reinholz ("Syn diabła"), Królową ("Hamlet"), Emilię ("Opieka wojskowa"), Joannę ("Poczciwy łotr"), Teodorę ("Febris aurea"), Sylwanię ("Księżna Jerzowa"), Cecylię ("Panna mężatka").
Bibl.: Filler: Melpomena; Kaszyński: Dzieje sceny kaliskiej; Scena pol. w Łodzi s. 14; Antrakt 1876 nr S, 12; Dz. warsz. 1873 nr 114, 1874 nr 131, 167; Gaz. kieł. 1879 nr 59, 1S80 nr 7;Kur. warsz. 1871 nr 143, 1876 nr 147;Mucha 1875 nr 31 (il.); Afisze Bucholtzów, WAPLublin; Akt ślubu, cerkiew Wozniesieńska Kielce (wg informacji S. Dąbrowskiego).
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
