Adam Brzeziński
BRZEZIŃSKI, Brzeżyński, Adam, prawdopodobnie także A. Brzeski (ur. ok. 1768 - działał do 1797), tancerz. Przypuszczenie tożsamości B. z Adamem Brzeskim wg B. Mamontowicz-Łojek. Formę nazwiska Brzeżyński podaje tylko "Partage des benefices" (Bibl. Jagiell. sygn. 6117). Był poddanym z dóbr podskarbiego A. Tyzenhauza (Postawy na Litwie) i wychowankiem jego szkoły baletowej w Grodnie i Postawach. Już w sierpniu 1778 brał udział (jako solista) w szkolnym przedstawieniu "Baletu wieśniackiego" na dworze Tyzenhauza w Grodnie (w programie wymieniony jako Adam Brzeski). W 1785 po śmierci Tyzenhauza, gdy na mocy testamentu cały zespół jego szkoły baletowej został przekazany Stanisławowi Augustowi i stał się królewskim zespołem "tancerzy narodowych", wśród nich znalazł się także B.; 24 IX 1785 tańczył na inauguracyjnym występie w T. Narodowym w Warszawie w balecie "Hylas i Sylwia". Do 1794 występował w ponad stu baletach, m.in. w partii Parmenona ("Małżeństwo Samnitów" - 1788), jednego z Ministrów ("Królowa Wanda" - 1788), Oktawiana ("Kleopatra" - 1791); występował też z zespołem w t. królewskich w Łazienkach i na Zamku (24 XI 1785 w balecie "Lucas et Colinette") oraz zapewne w Łowiczu podczas wizyty króla u prymasa M. Poniatowskiego (27 IX 1785). Król wysoko go cenił; B. parokrotnie otrzymywał od niego podarunki, król pokrył także koszty procesu B. z wiolonczelistą Korschmidem (1789). Po klęsce insurekcji kościuszkowskiej B. występował zapewne w imprezach baletowych organizowanych pod koniec 1794 przez zespół "tancerzy narodowych". W styczniu 1795 został wysłany z paroma kolegami (m.in. J. Chmielewskim, M. Chwalińskim i M. Rymińskim) do Wilna z poleceniem względom N. Repnina. W lecie 1795 przebywał w Grodnie na dworze Stanisława Augusta, delegowany (wraz z S. Holnickim i J. Walińskim) przez kolegów z zespołu w celu uzyskania zaległych "należytości" (bez powodzenia - król nie miał pieniędzy i odprawił ich z niczym). Od września 1795 występował w t. warsz. (antrepryzy B. Tuczempskiego i T. Truskolaskiego) w zespole baletowym pod kier. S. Holnickiego. Latem 1797 brał zapewne udział w występach zespołu Truskolaskiego w Gdańsku. 1 IX 1797 podpisał wraz z innymi dawnymi baletnikami królewskimi pismo do komisji zajmującej się długami Stanisława Augusta z prośbą o wypłacenie zaległych gaż.
Bibl.: Bernacki: Teatr; Mamontowicz-Łojek: Szkoła Tyzenhauza s. 53, 71, 86-92; Miller: Teatr i muzyka na Litwie;
Prosnak: Kultura muz. Warszawy XVIII w.; Teatr Narodowy 1765-94; Wierzbicka: Sześć studiów; Muzyka 1969 nr 2 (J. Prosnak).
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
