Leon Borkowski
BORKOWSKI Leon Teofil Nowina (1 IV 1815 - 1897 Kijów), aktor, śpiewak, dyr. teatru. Był mężem -> Tekli B. (ślub w 1836), ojcem -> Eugenii Natorskiej. Od maja 1845 występował w dramatach i operach w t. krak., śpiewając m.in. partię Alfonsa ("Zampa"). Brał udział w powstaniu 1846 jako dowódca oddziału i był więziony. Wypuszczony z więzienia, w 1847 wyjechał wraz z zespołem t. krak. do Poznania, a od jesieni tego roku występował w Krakowie. Wg K. Estreichera: "słaby tenorzysta - słabszy aktor - używany był do ról drugich" i tylko rolą Janka ("Krakowiacy i Górale") zdobył uznanie. Brał też udział w koncertach amatorskich. W 1849 opuścił t. krak. i z własnym zespołem występował w 1849 w Samborze, w 1850 w Tarnopolu, w 1851 w Stanisławowie, Brzeżanach, Przemyślu, Ułaszkowcach, Stryju, Kołomyi, Czerniowcach, w 1852 w Stanisławowie, Przemyślu, Czerniowcach, Tarnowie, Samborze, Tarnopolu, w 1853 w Stanisławowie, Brzeżanach, Brodach, Czerniowcach. Podczas tej wędrówki zespół jego znacznie się powiększył i rozwinął. W 1853 B. zabiegał z Czerniowiec o dyr. t. krak., ale nie przyjął stawianych warunków. Wędrował więc nadal ze swym zespołem po prowincji, dając przedstawienia m.in. w 1854 w Złoczowie (maj), Ułaszkowcach (lipiec), Czerniowcach, w 1855 w Tarnopolu (wiosna), Stryju (lipiec), Stanisławowie, w 1857 w Stanisławowie, Przemyślu, Złoczowie, Czerniowcach i zapewne w Tarnopolu, w 1858 w Ułaszkowcach i Stanisławowie. We wrześniu 1858 przyjechał z zespołem do Kijowa i objął dyr. tamtejszego t. pol. i ros. na sześć lat (kontrakt od 20 XII 1858). Zespół zdobył uznanie publiczności kijowskiej za dobry repertuar pol., wyjeżdżał też na występy, m.in. w lipcu 1860 do Kamieńca Podolskiego, w 1861 do Białej Cerkwi i Humania. W listopadzie 1860, a wg innych informacji w początku 1861 B. objął też dyr. t. w Żytomierzu i zabrał część tamtejszego zespołu do Kijowa. W jesieni 1863 został usunięty od kierowania t. kijowskim, podobno za sprzyjanie powstaniu styczniowemu, ale do wygaśnięcia kontraktu w 1864 otrzymywał procent od dochodów. Zapewne wyjechał wtedy z częścią zespołu do Odessy, następnie do Humania. Potem mieszkał stale w Kijowie. Ogłosił dwie broszury w jęz. pol. i ros.: "Powszechne prawidła dla teatru" (Kijów 1861) oraz "Bilans Teatru Polskiego w Kijowie od dnia 22 lutego 1859" (Kijów 1862). W 1896 zamieścił w czasopiśmie "Żyzń i iskusstwo" artykuł o dziejach t. kijowskiego od 1818.
Bibl.: Estreicher: Teatra; Estreicher: Teatr w Stanisławowie; N.N. Nikołajew: Dramaticzeskij tieatr w Kijewie, Kijew 1898; Rocz. t. we Lwowie 1852; EMTA 1897 nr 31 (K. Estreicher); Gaz. codz. 1861 nr 68; Nowiny 1854 nr 74,84.
Ikon.: Fot. pryw. - MHKraków.
Źródło: Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1765-1965, PWN Warszawa 1973
